Elize van Loon
Deskundigen van de VN hebben er bij de Spaanse regering op aangedrongen om de “noodzakelijke maatregelen” te nemen met betrekking tot de “wetten van overeenstemming” die door de PP en Vox worden gepromoot in de autonome regio’s Aragón, Castilla-Leon en Valencia. Deze wetten kunnen de “ernstige schendingen van de mensenrechten”, die tijdens het dictatoriale Franco-regime zijn gepleegd, “onzichtbaar maken”.
Dit melden drie experts van de Verenigde Naties hebben gezegd in een rapport. Het zijn onafhankelijke deskundigen die rapporten opstellen voor de VN. De rapporten van de rapporteurs geven dus niet het standpunt van de Verenigde Naties weer.
In strijd met waarden Wet op Democratische Herinnering
In het rapport reageren de experts op de klacht die de regering heeft ingediend tegen de zogenaamde “wetten van overeenstemming” die zijn verwerkt in drie van de gebieden waar PP en Vox in coalitie regeren. Afgelopen april verwees de centrale regering van Spanje de zaak naar de VN, omdat ze van mening was dat deze verordeningen “in strijd” zijn met de waarden die zijn vastgelegd in de Wet op de Democratische Herinnering, die tijdens de vorige zittingsperiode werd aangenomen.
Volgens de deskundigen moeten alle bestuurders – zowel de uitvoerende, wetgevende als rechterlijke macht- en alle nationale, regionale en lokale entiteiten ” voldoen aan de verplichting om mensenrechten te beschermen”. Zij stellen ook dat Spanje verantwoordelijk is voor het niet nakomen van deze verplichtingen.
Na analyse van de situatie in de genoemde autonome gemeenschappen, hebben de drie rapporteurs er bij de regering van Pedro Sánchez op aangedrongen om “alle noodzakelijke maatregelen” te nemen. Om daarmee te zorgen voor “strikte naleving van internationale mensenrechtennormen met betrekking tot het behoud van de historische herinnering aan “ernstige mensenrechtenschendingen”.
Toegang tot historisch geheugen blijft belangrijk
Ze leggen uit dat deze wetten “de onderdrukking bevelen van verschillende entiteiten, projecten, websites en activiteiten van de historische herinnering” en “de toegang tot de waarheid kunnen beperken” over het lot of de verblijfplaats van “slachtoffers van ernstige mensenrechtenschendingen”. Maar ook dat ze “de ernstige mensenrechtenschendingen die gepleegd zijn tijdens het dictatoriale regime van Franco onzichtbaar kunnen maken, of kunnen nalaten dat regime te benoemen of te veroordelen”.
Ze willen voorkomen dat er geen erkenning meer is voor “de honderdduizenden” mensen die zijn gedood door buitengerechtelijke executies en gedwongen verdwijningen gepleegd tijdens Francisco Franco’s regime.
Het document sluit af met een verzoek aan de relevante overheidsinstanties en entiteiten om informatie over hoe de regionale wetten van Aragón, Castilla y León en de Valenciaanse Gemeenschap verenigbaar zijn met de verplichtingen van de Spaanse staat op het gebied van mensenrechten. En voor het behoud van de historische herinnering aan ernstige mensenrechtenschendingen. Evenals het recht op de waarheid.
Spaanse regering vindt het rapport als “krachtig”
De regering onder voorzitterschap van Pedro Sánchez heeft haar tevredenheid uitgesproken over het VN-rapport, dat zij omschrijft als “krachtig”. Dit werd verklaard door de minister van Territoriaal Beleid en Democratische Herinnering, Ángel Víctor Torres, die de snelheid benadrukte waarmee de Verenigde Naties het verzoek van de uitvoerende macht opvolgde. Ook de Spaanse minister van justitie, Félix Bolaños, toonde zich verheugd dat de VN ondersteunt dat “de wetten van het witwassen van de dictatuur” gepromoot door PP en Vox in Aragón, Castilla y León en de Valenciaanse Gemeenschap “onwaardig zijn in een democratie als Spanje”.
Reacties vanuit de Partido Popular en Vox
Ondertussen heeft de leider van de PP, Alberto Núñez Feijóo, benadrukt dat het “het beste is om de teksten te lezen en wetten die nog niet zijn aangenomen niet als goedgekeurd te beschouwen”. “En om heel duidelijk te zeggen dat voor de PP de 40 jaar van Franco een dictatuur zijn geweest en de ETA een terroristische groepering. Dit is waar de wetten voor bedoeld zijn en het is onze inzet voor het historisch geheugen”, zei de leider van de PP.
De president van Aragón, Jorge Azcón (PP), bekritiseerde het VN-rapport vanwege zijn “grove fouten” en “bedrog”. De president van Castilla y León, Alfonso Fernández Mañueco (PP), deelde de klacht van Azcón dat de rapporteurs de regionale bestuurders niet om hun mening hebben gevraagd. Kritischer was zijn vicevoorzitter Juan García-Gallardo van Vox, die vroeg: “Wie zijn deze mensen? José María Llanos van Vox, drong er bij de VN op aan om “zich te wijden aan hun eigen werk”, namelijk “levens redden en conflicten in de wereld voorkomen”.
De Vereniging voor het Herstel van het Historische Geheugen (ARMH) heeft het nieuws verwelkomd en benadrukt dat het rapport “de Spaanse regering eraan herinnert dat de slachtoffers van gedwongen verdwijningen onder het regime van Franco geen recht hebben op gerechtigheid, noch zijn ze naar behoren gecompenseerd”.
Lees ook: Spanje inventariseert werk dwangarbeiders van Franco