Else Beekman
In Valencia is woensdag een indrukwekkend en emotioneel eerbetoon gehouden voor de slachtoffers van de DANA, precies een jaar na de verwoestende overstromingen in de regio. Nabestaanden, koning Felipe VI, koningin Letizia en premier Pedro Sánchez woonden de staatsbegrafenis bij in de Stad van de Kunsten en Wetenschappen. De sfeer was beladen: waar sommigen troost vonden, uitten anderen hun woede over hoe de ramp is aangepakt.
Voorafgaand aan het eerbetoon laaiden de spanningen op toen de president van de Generalitat Valenciana, Carlos Mazón, arriveerde. Tientallen nabestaanden ontvingen hem met harde woorden: “moordenaar”, “lafaard” en “wegwezen”. Velen verweten hem ernstige nalatigheid op de dag van de ramp. Een kleine groep familieleden toonde zelfs foto’s van hun overleden dierbaren en riep op tot zijn vertrek. Tegelijkertijd probeerden anderen in de zaal de gemoederen te bedaren. De sfeer kalmeerde pas bij de aankomst van de koninklijke familie en de gezamenlijke lezing van de namen van alle 237 slachtoffers.
“Niet de storm, maar de nalatigheid”
Een van de meest aangrijpende toespraken kwam van Virginia Ortiz, die haar neef verloor in het dorp Letur. Ze stelde dat niet de storm zelf, maar de tekortschietende reactie van de overheid leidde tot de tragedie:
“Het was niet het natuurgeweld dat deze ramp veroorzaakte. Het zijn de mensen die hun plicht verzaken, terwijl ze weten dat hun nalatigheid mensenlevens kan kosten.”
Ook Andrea Ferrari, die haar moeder verloor in Ribarroja, hield een indrukwekkend betoog:
“Het belangrijkste is nu dat waarheid, respect en menselijkheid blijven bestaan. We kunnen de doden niet terughalen, maar we kunnen hun herinnering eren door oprecht te zijn.”
Ze bedankte nadrukkelijk alle vrijwilligers, hulpdiensten en buurtbewoners die onmiddellijk hulp boden tijdens en na de overstromingen.
Muziek, stilte en samenzijn
De ceremonie begon met de lezing van alle 237 namen van de overleden slachtoffers. De zaal, gevuld met meer dan 600 nabestaanden en 180 vertegenwoordigers van overheden, viel stil. Daarna bracht de Valenciaanse zangeres La Maria (María Bertomeu) een eerbetoon met haar uitvoering van Mon Vetlatori, een lied over rouw en liefde.
Mazón erkent fouten, maar kritiek blijft
Eerder op de dag hield president Mazón een officiële toespraak waarin hij erkende dat “er zaken beter hadden moeten werken” op de dag van de ramp. Hij kondigde aan dat 29 oktober voortaan jaarlijks wordt herdacht als Dag van de Herinnering aan de Slachtoffers van de DANA in de regio Valencia.
“We hebben ons best gedaan in een onvoorstelbare situatie, maar vaak was dat niet genoeg,” aldus Mazón. Hij beloofde meer inzet op preventie, veiligheid en herstel.
Toch kreeg hij stevige kritiek van de oppositie. Diana Morant (PSOE) noemde de toespraak van Mazón “een nieuw belediging aan de slachtoffers” en wees op het gebrek aan openheid over zijn eigen handelen tijdens de rampdag. Joan Baldoví (Compromís) noemde zijn woorden zelfs “eerloos” en pleitte opnieuw voor zijn aftreden.
Eerder op de dag
Ook buiten het officiële programma lieten burgers van zich horen. Rond 14.00 uur trok een stille, maar krachtige protestmars van circa duizend mensen van het Palau de la Generalitat naar restaurant El Ventorro. Volgens Mazóns eigen verklaring bracht hij daar precies een jaar eerder meerdere uren door, terwijl velen in de provincie Valencia vochten voor hun leven. Onder het motto “terwijl hij at, verdronken wij” beschuldigden demonstranten hem van criminele nalatigheid.
Bij het restaurant riepen deelnemers op dat het personeel vrijwillig getuigenis aflegt bij de rechter over wat zich daar op 29 oktober 2024 precies heeft afgespeeld. Er deden zich geen incidenten voor, al werd de toegang tot het pand beveiligd.
Ook elders werd stilgestaan bij de tragedie. In de Plaza de la Virgen lagen reddingsdekens met daarop de namen van de slachtoffers, en bij het administratief centrum 9 d’Octubre vond een ingetogen herdenking plaats, georganiseerd door Toñi García, die haar man en dochter verloor. Onder het roepen van “Mazón, aftreden” vroegen tientallen deelnemers om gerechtigheid. García sprak harde woorden: “Hij had kunnen besluiten niet te komen vandaag. Zijn aanwezigheid is een belediging voor ons allemaal.”
In diverse dorpen zijn bovendien herdenkingsmuurschilderingen en monumenten onthuld, waaronder in Benetússer, waar kunstenaar Escif in zeven scènes de ramp visueel heeft vastgelegd. In heel Valencia luidden woensdag de kerkklokken en werden minuten stilte gehouden.