Het koudste dorp van Spanje ligt niet waar je denkt

Er zijn plekken in Spanje waar de winter zich van zijn strengste kant laat zien. Waar velden bevroren ogen, de lucht kraakhelder is en de stilte soms alleen wordt doorbroken door het kraken van sneeuw onder wandelschoenen. In zo’n landschap ligt het koudste dorp van Spanje.

Je zou denken dat het koudste dorp hoog in de Pyreneeën ligt, of in de Picos de Europa in Asturië. Maar In het noordoosten van de provincie Guadalajara, vlak bij de grens met Aragón, ligt een regio die wel eens het koudste stukje Spanje wordt genoemd. Hier vormt de ruige natuur het decor voor gure winters, witte vergezichten en temperaturen die ver onder het vriespunt duiken. Het gebied is onderdeel van het zogeheten ‘Triángulo del frío’ (driehoek van de kou). Binnen deze driehoek steekt één dorp er met kop en schouders bovenuit als het gaat om gemiddelde winterkou.

Extreme minima

De Spaanse meteorologische dienst (AEMET) registreerde in dit gebied grofweg tussen Madrid en Zaragoza in de loop der jaren extreme minima. In januari 1952 werd maar liefst -28,2 graden Celsius gemeten, en ook in modernere tijden blijven de cijfers indrukwekkend: in juni 2019 daalde de temperatuur nog tot 0,6 graden. Zelfs in de zomer stijgt het kwik hier ’s nachts zelden boven de 9 graden. Toch kunnen de zomerse dagen juist verrassend heet zijn: de thermometer loopt dan op tot bijna 40 graden. Die grote verschillen maken het klimaat hier bijzonder.

Het dorp dat deze ijzige eer draagt, is Molino de Aragón en ligt op de grens van het natuurpark Alto Tajo op een hoogte van 1.060 meter boven zeeniveau. De heuvels rondom zijn kaal en droog en het landschap oogt verlaten. In januari vriest het er op gemiddeld 80% van de dagen, en ligt er gemiddeld vier dagen per maand sneeuw. Toch is de plek allesbehalve onherbergzaam.

Spanje kleurt wit: waar valt de sneeuw en wat betekent dat lokaal?

Imposant middeleeuws kasteel

Shutterstock

Want wie eenmaal het imposante middeleeuwse kasteel aan de horizon ziet opdoemen, weet dat er iets bijzonders wacht. Vanuit de verte lijkt het bouwwerk groter dan het dorp zelf. En wie verder afdaalt naar het hart van deze historische plaats, ontdekt romaanse kerken, geplaveide straatjes en een fotogenieke stenen brug over de rivier Gallo.

Deze elementen maken van het koudste dorp van Spanje meteen een van de meest karaktervolle plekken in de provincie Guadalajara. Kou en schoonheid gaan hier hand in had. Je hebt er alleen in het grootste deel van het jaar een warme jas nodig.

Het kasteel van Molina is het grootste van de provincie en dateert uit de 12e eeuw. De indrukwekkende muren omsluiten zowel de oude nederzetting als de burcht zelf. In de loop der eeuwen werd het versterkt, verbouwd en hersteld, met duidelijke sporen van Arabische invloeden en latere christelijke aanpassingen. Vanaf de torens heb je een weids uitzicht over het omliggende berglandschap en het dorp.

Rijke historie

Net buiten de stadsmuren ligt het zogeheten Prao de los Judíos, een archeologische vindplaats die teruggaat tot de Kalifaat-periode en waar onder meer sporen van de Joodse gemeenschap zijn gevonden, zoals die van de notaris Samuel.

Shutterstock

Het historische centrum is rijk aan religieuze architectuur, zoals het klooster van San Francisco, de romaanse kerk van Santa Clara en de renaissancekerk van San Pedro. De middeleeuwse brug over de Gallo stamt uit de 12e of 13e eeuw en vormt een van de meest gefotografeerde plekken van het dorp. Ook staat er een gerenoveerde Parador, voor bezoekers die de kou in historische sferen zelf een keer willen meemaken.

Molina de Aragón ligt bovendien aan de Camino del Cid, een historische route die het leven van de legendarische Spaanse ridder volgt. Wie houdt van natuur, erfgoed, tradities en gastronomie, vindt hier alles wat een bestemming bijzonder maakt.

Natuurpark Alto Tajo

Op zo’n 35 kilometer afstand ligt het Parque Natural del Alto Tajo, een van de mooiste natuurgebieden van Castilla-La Mancha. Hier vind je diepe kloven, lagunes, zoutvlakten en het brongebied van de rivier Cuervo. Het is een ideale aanvulling voor wie het koude hart van Spanje in al zijn facetten wil beleven.

‘Het effect van de stille nacht’

Het bijzondere van deze koudedriehoek is niet dat het er het hele jaar door extreem koud is, maar dat hier het vaakst een plotselinge en sterke temperatuurdaling optreedt. Journalist en klimaatliefhebber Vicente Aupí, die al sinds 1985 handmatig temperaturen registreert, noemt dat het “effect van de stille nacht”: heldere hemel, windstilte en een besneeuwde bodem zorgen samen voor een thermisch schokeffect dat het kwik razendsnel doet kelderen.

In januari 2021, tijdens de sneeuwstorm Filomena, daalde de temperatuur in Molina opnieuw tot onder de -25 graden. In de regio knapte die nacht op meerdere plekken het waterleidingnet door bevroren leidingen. Toch blijven de inwoners nuchter onder de kou. Burgemeester Francisco Javier Montes grapte dat hij bij -25 °C gewoon zijn dagelijkse ronde liep: “Je wimpers bevriezen, maar met een goede jas is het goed te doen. In Valencia heb ik het slechter.”

De 15 koelste dorpen van Spanje in de zomer