Else Beekman
Het Spaanse Hooggerechtshof heeft een baanbrekende uitspraak gedaan die huurders van sociale huurwoningen het recht geeft om hun woningen te kopen tegen dezelfde lage prijs waarvoor investeringsfondsen deze ooit hebben gekocht. Dit oordeel volgt na een juridische strijd die meer dan tien jaar duurde en biedt hoop voor honderden getroffen gezinnen.
De zaak draait om meer dan 1.800 sociale huurwoningen (VPO) die in 2013 door de gemeente Madrid werden verkocht aan een investeringsfonds. Na de operatie kregen de huurders de verzekering dat dit slechts een verandering van eigenaar zou betekenen. Er werd aangenomen dat de omstandigheden gehandhaafd zouden blijven. Dat was dus niet het geval. In de praktijk stegen de huren echter fors en verloren de bewoners hun recht van eerste koop. Een recht dat oorspronkelijk wel in de contracten was vastgelegd.
Uitspraak komt voor veel gezinnen te laat
De juridische strijd begon met vier woningen, waarvan de huurders aanvankelijk in hoger beroep gelijk kregen. Het investeringsfonds ging in cassatie, maar het Hooggerechtshof heeft de uitspraak bevestigd. Dit biedt veel gezinnen de kans om tegen gunstige voorwaarden eigenaar te worden van hun woning. Deze beslissing zet bovendien een precedent voor andere gezinnen die in dezelfde situatie verkeren. Voor velen komt deze uitspraak echter te laat: zij werden al uit hun woningen gezet of moesten vertrekken vanwege onhoudbare huurverhogingen.
Advocaat noemt verkoop “eerloze operatie”
De advocaat die de zaak leidde, noemt de uitspraak een belangrijke correctie op wat hij aanduidt als een “eerloze operatie” van de gemeentelijke woningcorporatie en het investeringsfonds. Volgens hem werden de woningen destijds verkocht tegen absurde prijzen. Daarbij negeerden de verkopers volledig de rechten van de kwetsbare huurders. Hij hoopt dat deze uitspraak ook zal gelden voor andere lopende zaken en dat de getroffen gezinnen daarmee recht wordt gedaan.
Bescherming van de werkende klasse
Met deze uitspraak wordt een stap gezet richting herstel van de rechten van huurders. Ook geeft deze een signaal af over de aanpak van speculatieve praktijken door investeringsfondsen. Ook andere huurders in vergelijkbare situaties kunnen op basis van deze uitspraak nu juridische stappen ondernemen om dezelfde rechten te claimen. Verder kan de uitspraak ervoor zorgen dat investeringsfondsen minder snel sociale woningen opkopen, omdat het financiële voordeel van dergelijke operaties wordt ingeperkt.
De advocaat benadrukt dat hij al meer dan 300 zaken heeft behandeld die verband houden met gedwongen huisuitzettingen door dergelijke fondsen. Hij hoopt dat deze juridische overwinning bijdraagt aan betere bescherming van gezinnen uit de arbeidersklasse die nog altijd geconfronteerd worden met dreigende ontruimingen.