Elize van Loon
In Spanje blijft het een hardnekkig probleem: patiënten die niet komen opdagen voor hun afspraak in ziekenhuizen. Openbare ziekenhuizen lopen elk jaar ongeveer negen miljoen poliklinische afspraken mis.
Dit cijfer blijkt– uit een schatting van de krant EL PAÍS, gebaseerd op gegevens van 11 autonome regio’s. Niet alle regio’s houden deze cijfers centraal bij, dus het gaat om een benadering. Volgens een grootschalig onderzoek van Enrique González Díaz, gynaecoloog en medisch coördinator bij het Universitair Ziekenhuis van Léon, gaat het om ruim 20% van alle eerste poliklinische consulten.
Grote verschillen tussen regio’s
Gemiddeld mist bijna één op de tien patiënten zijn afspraak. In Andalusië ligt het percentage op 17,4%. Op de Canarische Eilanden is het nog hoger: tussen de 20 en 30%, afhankelijk van het ziekenhuis. In Madrid gaat het om 9,4%. Andere regio’s zoals Navarra en het Baskenland scoren veel lager, met respectievelijk 3,8% en 4,8%.
Waarom mensen niet opdagen
Het recente onderzoek in León onderzocht bijna 200.000 eerste afspraken. Daaruit blijkt dat vooral jonge mannen vaker niet komen. Wachttijden spelen een rol. Bij een wachttijd van meer dan 120 dagen komt 12,7% niet opdagen. Bij een wachttijd van minder dan 60 dagen is dat 6,2%. De afstand tot het ziekenhuis maakt ook verschil. Mensen die buiten de stad wonen, missen vaker hun afspraak dan mensen die in de stad wonen.
Specialismen met hoger verzuim
Psychiatrie, dermatologie, gynaecologie en KNO hebben de hoogste percentages gemiste afspraken. In deze vakgebieden ligt het verzuim tussen de 11 en 18%. Cardiologie en chirurgie scoren onder de 8%.
Volgens de onderzoekers kunnen lange wachttijden en organisatorische problemen deze verschillen verklaren. Als er te weinig personeel is, moeten patiënten langer wachten.
Een herinnering helpt
Sinds maart 2023 krijgen patiënten in León een sms ter herinnering aan hun afspraak. Dat werkt. Het verzuim daalde van 10,6% naar 8,2%. Ook telefonische oproepen helpen. In Aragón daalde het verzuim van 13% naar 11% toen mensen vooraf werden gebeld.
Wat zeggen de experts?
Gezondheidsmanager Conrado Domínguez vindt het verzuim een groot probleem. Allereerst omdat het tijd en geld -kost maar omdat het wijst op andere knelpunten in de zorg. Hij noemt slechte planning, lange wachttijden en de lage betrokkenheid van patiënten als voorbeelden.
Hoogleraar José Ramón Repullo vindt dat Spaanse ziekenhuizen beter moeten inspelen op de wens van de patiënt. Met flexibele systemen kunnen mensen afspraken makke wijzigen of annuleren. Hij is geen voorstander van boetes of eigen bijdragen. Die maken de zorg minder eerlijk.
Slimme oplossingen met technologie
Volgens de onderzoekers is het verzuim in Spaanse ziekenhuizen niet willekeurig. Het gaat vaak om dezelfde patiëntprofielen. Dat biedt kansen. Met kunstmatige intelligentie kunnen ziekenhuizen voorspellen wie het risico loopt om niet te komen. Zo kunnen ze gerichte maatregelen nemen, zoals een telefoontje of extra herinnering.
González Díaz werkt aan een wiskundig model om dit mogelijk te maken. Hij benadrukt dat elke gemiste afspraak een gemiste kans is op goede zorg.
Zorg in Spanje onder druk in de zomer