Else Beekman
Hoewel terroristische aanslagen de laatste tijd vooral in Frankrijk, Oostenrijk en Duitsland zijn gepleegd, is er in Spanje nog steeds sprake van een aanzienlijk terroristisch dreigingsniveau, zo schrijft de krant La Vanguardia naar aanleiding van uitspraken van staatssecretaris Veiligheid, Rafael Pérez. Pérez, die sprak op een forum georganiseerd door denktank Instituto Elcano getiteld: ‘Jihadisme en terrorisme in de Sahel: gevolgen voor Spanje’. Er zijn vijf dreigingsniveaus in Spanje en sinds 2015 bevindt Spanje zich op het op een na hoogste niveau (4).
Terroristische aanslag in Barcelona
Onlangs laaide dit onderwerp weer op in Spaanse media naar aanleiding van de aanvang van de rechtszaak over de terroristische aanslag in Barcelona op 17 juli 2017 toen een busje inreed op een menigte op de Ramblas. Hierbij kwamen zestien mensen om het leven en raakten tientallen mensen gewond.
Honderden arrestaties sinds 2004 in Spanje
In de afgelopen weken zijn er op meerdere plekken in Spanje mensen gearresteerd op verdenking van het verlenen van steun aan IS-leden, onder andere in Syrië. Volgens cijfers van het Spaanse Ministerie van Binnenlandse Zaken zijn dit jaar ruim dertig mensen gearresteerd op verdenking van terroristische activiteiten. Sinds de aanslagen door Al-Qaeda in Madrid op 11 maart 2004 zijn er in Spanje 870 mensen gearresteerd wegens verdenking van betrokkenheid bij terrorisme.
Jihadisme grootste bedreiging voor Spanje
Tijdens het recente forum van het Real Instituto Elcano waren deskundigen het erover eens dat het jihadisme een van de grootste bedreigingen voor Spanje vormt. Volgens deze ‘denktank’ speelt de dreiging zich af in twee gebieden; in Spanje zelf en in het Sahelgebied in Afrika. Dit blijkt de laatste jaren een voedingsbodem te zijn voor jihadistische groeperingen.
In de afgelopen tien jaar is het radicaliseringsproces niet veranderd. Jihadisten voeren propaganda en rekruteren nieuwe mensen door met vrouwen en jonge mannen een persoonlijke relatie op te bouwen waarna ze vervolgens langzaam radicaliseren.
Programma’s voor geradicaliseerde mensen in gevangenissen
Sinds 2004 heeft Spanje een programma opgezet voor het monitoren van jihadisme in gevangenissen waar geradicaliseerde personen worden vastgehouden om te voorkomen dat ze hun ideeën overbrengen op anderen. Toch bewijzen terrorismestudies dat het lastig is voor Spaanse autoriteiten om ronselaars te controleren op het rekruteren van mensen.
Sinds 2016 is er in gevangenissen ook een de-radicaliseringsprogramma gestart om gerekruteerde personen te helpen. Toch lijkt het effect hiervan beperkt aangezien de gedetineerden het lastig vinden om hun straf te accepteren aangezien zij hun daad hebben uitgevoerd uit naam van een geloof.