Elize van Loon
Zout is een onmisbaar ingrediënt in de keuken. Maar wist je dat er in veel soorten keukenzout kleine stukjes plastic zitten? Deze zogeheten microplastics zijn zo klein dat je ze meestal niet ziet, maar ze zitten wel in het zout dat we dagelijks gebruiken.
Onderzoekers hebben zes Spaanse zoutpannen onderzocht op concentraties microplastic. De locatie van de zoutpannen is van invloed op de concentratie microplastic.
Drie tot negen stukjes microplastic per dag
Microplastics zijn minuscuul — kleiner dan vijf millimeter — en komen overal voor. In de lucht, in het water, en ja, zelfs in het zout dat je dagelijks gebruikt. Uit een Europees onderzoek blijkt dat een kilo keukenzout gemiddeld zo’n 500 microplastics bevat. Dat betekent dat je, afhankelijk van hoeveel zout je gebruikt, dagelijks tussen de drie en negen stukjes plastic binnenkrijgt.
Spaanse zoutpannen onder de loep
Een groep wetenschappers besloot het productieproces van zout eens grondig te onderzoeken. Niet alleen het eindproduct, zoals eerdere studies deden, maar het hele traject — van zeewater tot het potje in je keukenkast. Ze onderzochten zes zoutpannen in Spanje: drie aan de kust, drie in het binnenland. En wat bleek? Microplastics duiken op in elke fase van het proces van zoutwinning.
In het water dat de zoutpannen binnenkomt, vonden onderzoekers tussen de 256 en 1500 microplastics per liter. En in het verpakte zout lagen de aantallen tussen de 79 en 193 per kilo. Zelfs in zoutpannen die al jaren verlaten zijn en ver van menselijke activiteit liggen, werden microplastics aangetroffen. Deze bevindingen benadrukken dat microplasticvervuiling niet alleen via water, maar ook via de lucht plaatsvindt. Dit inzicht is cruciaal voor het verbeteren van zoutproductie en het beperken van vervuiling in keukenzout.
Zoutwinning: een eeuwenoud proces met moderne vervuiling
Zout wordt in deze pannen gewonnen door verdamping. Het zoute water wordt in grote bassins gelegd, waar zon en wind hun werk doen. In de laatste fase, tijdens de kristalvorming, is het zout zo geconcentreerd dat het neerslaat en geoogst kan worden. Maar met het zout blijven ook microplastics achter, afkomstig uit water én lucht.
Locatie speelt een rol
Zout uit beschermde natuurgebieden bevat minder microplastics. Dat is goed nieuws, want het laat zien dat de omgeving een grote rol speelt. Binnenlandse zoutpannen, gevoed door oud bronwater uit geologische tijdperken, beginnen schoon — maar raken in latere stadia alsnog vervuild. Zelfs als ze ver van steden liggen.
Risico voor de gezondheid
Het idee dat je via je zout dagelijks plastic binnenkrijgt, is niet bepaald smakelijk, maar wel realiteit. En hoewel we nog niet alles weten over gezondheidsrisico’s, zijn er wel zorgen. Microplastics zijn aangetroffen in bloed, longen, placenta — zelfs in slagaders van mensen. Ze kunnen ontstekingen veroorzaken, hormonen verstoren en mogelijk bijdragen aan hart- en vaatziekten.
En nu?
Je kunt je blootstelling beperken door kritisch te kijken naar waar je zout vandaan komt. Zout uit beschermde gebieden of uit binnenlandse bronnen lijkt een betere keuze. Maar uiteindelijk vraagt dit om meer dan individuele actie. Het is een kwestie van beleid, bewustwording en betere productiepraktijken.