Else Beekman
De grondwaterreserves op de Balearen zitten in de knel. Nieuw onderzoek laat zien dat maar liefst de helft van het grondwater op de eilanden in slechte staat verkeert. In het binnenland van Mallorca, het Pla de Mallorca, is de situatie zelfs zo ernstig dat er nog maar 44% van het grondwater beschikbaar is. En daarbovenop neemt de vervuiling verder toe.
Afgelopen zaterdag kwamen in Lloret verschillende experts, beleidsmakers en vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties bij elkaar om te praten over de waterproblemen in de regio. De bijeenkomst werd georganiseerd door de vereniging Pla de Mallorca XXI en maakte deel uit van de activiteiten van de kersverse Klimaatacademie.
Een van de sprekers was Cels García, hoogleraar geografie aan de Universiteit van de Balearen. Hij sloeg alarm: van de 87 onderzochte ondergrondse waterreserves op de eilanden zijn er 38 (oftewel 43,7%) in kwantitatief slechte staat. Dat betekent dat er structureel te veel water wordt onttrokken en dat het grondwaterpeil te laag is.
Naast tekort ook chemische vervuiling zorgelijk
Nog zorgwekkender is de chemische vervuiling. In onder andere Algaida, Lloret en vooral Petra zijn de concentraties nitraat en chloride in het grondwater ver boven de wettelijke normen. “De waterplannen gaan ervan uit dat we 100% van het grondwater kunnen gebruiken, terwijl de realiteit dichter bij de 50% ligt,” waarschuwde García.
Watertoerisme Balearen bedreigd door zandophoping in havens
Verouderde waterzuiveringsinstallaties maken het probleem nog groter. In veel gevallen bevat het gezuiverde water dat geloosd wordt nog te veel chloride, waardoor het niet gebruikt kan worden om de aquifers aan te vullen.
Droogte maakt plaats voor een echte noodsituatie
Ook Joan Calafat, directeur-generaal van Waterbeheer bij de Balearische overheid, bevestigde dat de situatie ernstig is. Volgens hem is de waterbeschikbaarheid in het Pla de Mallorca in oktober 2025 gedaald tot slechts 44%. “Dat is echt een alarmfase. We kunnen niet rustig blijven toekijken.”
Calafat pleitte voor een grondige herziening van het waterbeleid. Wat hem betreft moet het nieuwe hydrologische plan focussen op drie pijlers: efficiënter omgaan met water, zorgen dat er voldoende bronnen zijn en beter omgaan met de vraag. Daarnaast is het volgens hem essentieel om de vervuiling terug te dringen en hergebruik van water veel serieuzer te nemen.
Kan biologische landbouw helpen?
Tijdens een paneldiscussie gingen deskundigen in op de rol van landbouw en veeteelt bij het herstel van de waterkwaliteit. De conclusie: duurzamere landbouwmethoden, zoals biologische teelt, kunnen echt verschil maken. Minder kunstmest en bestrijdingsmiddelen betekent minder schadelijke stoffen in het grondwater.
Joana Maria Pascual Sansó, voorzitter van de Mancomunitat del Pla, benadrukte hoe belangrijk het is dat iedereen meehelpt: “Niet alleen de politiek of de boeren, maar ook de inwoners moeten zich bewust zijn van het probleem. Alleen samen kunnen we toewerken naar een eerlijker en duurzamer waterbeheer.”
Film toont impact van mensen op water
De bijeenkomst sloot af met de documentaire El camí de l’aigua, waarin duidelijk wordt hoe menselijke activiteiten invloed hebben op beken en rivieren, en wat dat betekent voor de landbouw en de natuur.
Verontreiniging in grondwater en reservoirs aangetroffen op Balearen