Else Beekman
De economie van Marokko groeit snel. Die groei wordt voortgestuwd door twee sectoren die ook voor Spanje van levensbelang zijn: toerisme en de auto-industrie. Het buurland aan de overkant van de Straat van Gibraltar weet zich dankzij lage lonen, strategische ligging en politieke stabiliteit steeds sterker als economisch zwaartepunt in Noord-Afrika te profileren. En dat blijft ook in Europa niet onopgemerkt.
De Marokkaanse economie draaide in het eerste kwartaal van 2025 beter dan verwacht. Het bruto binnenlands product (bbp) groeide met 4,8% ten opzichte van vorig jaar. Vooral de landbouw deed het goed, maar ook de industrie en dienstensector lieten stevige groei zien. Men verwacht voor heel 2025 een economische groei van zo’n 4%.
Ook de handelsbalans verbetert. Het tekort op de lopende rekening daalde in het eerste kwartaal tot 1,1% van het bbp. Volgens analisten zou dat op termijn zelfs kunnen omslaan in een overschot. Marokko lijkt daarmee een stabiele uitzondering binnen de vaak onvoorspelbare wereld van opkomende economieën.
Auto-industrie draait op volle toeren
Wat betreft autoproductie is Marokko hard op weg om Italië, Polen en Roemenië in te halen. In de eerste helft van 2025 produceerden de fabrieken in het land ruim 350.000 auto’s. Dat is een toename van 36% vergeleken met vorig jaar. Bekende automerken zoals Renault en Citroën breiden hun aanwezigheid uit, en ook Chinese bedrijven investeren flink. Zo installeren onder andere Gotion High-Tech en BTR New Material nieuwe gigafabrieken voor batterijen.
De sector is nu goed voor meer dan 10% van het Marokkaanse bbp en vertegenwoordigt een kwart van de totale export. Die cijfers maken van de auto-industrie een echte economische motor voor Marokko.
Toerisme als tweede basispilaar
Ook het toerisme levert een flinke bijdrage aan de groei. In de eerste zes maanden van 2025 kwamen er 16% meer toeristen naar Marokko dan in dezelfde periode vorig jaar. De inkomsten uit deze sector helpen om de economie verder te versterken en zorgen voor veel directe en indirecte banen.
Vooral de combinatie van zon, cultuur, gastvrijheid en aantrekkelijke prijzen blijkt succesvol. Met deze combinatie zou Marokko in de toekomst zelfs tot een serieuze rivaal van Spanje kunnen uitgroeien. Vooral voor toeristen met een krapper vakantiebudget.
Slimme strategie en energievoordeel
De recente economische spurt is niet toevallig. Marokko voert sinds 2021 een grootschalig plan uit om de economie te hervormen en ook aantrekkelijker te maken voor buitenlandse investeerders. Dat heeft geleid tot een verveelvoudiging van het aantal nieuwe investeringsprojecten.
Verder zet het land in op duurzame energiewant heeft daar ook de ideale omstandigheden voor dankzij veel zon en wind. Zo blijven de energieprijzen relatief laag, wat niet alleen gunstig is voor de industrie, maar het maakt Marokko ook op lange termijn interessant voor Europa.
Marokko als nieuwe concurrent voor Spanje?
Economen van JP Morgan vergelijken het land al met Spanje in de jaren zestig. Ook daar kwam veel buitenlands kapitaal binnen, groeiden het toerisme en de industrie. Voor Spanje betekent de opkomst van Marokko nu juist dat het alert moet blijven. Wat ooit een buurland met lage lonen was, ontwikkelt zich razendsnel tot een volwaardige concurrent op het gebied van productie, toerisme en energie.
Ook samenwerkingspartners
Toch ziet Spanje Marokko niet alleen als concurrent. De landen werken op steeds meer terreinen samen, van energie tot infrastructuur en landbouw. Bovendien organiseren ze samen met Portugal het WK voetbal 2030. Volgens Spaanse en Marokkaanse bronnen bevindt de samenwerking zich in een “nieuwe fase” van economische solidariteit. Beide landen steunen gezamenlijke investeringsprojecten en werken aan betere handelsroutes en logistieke verbindingen. Een voorbeeld van het laatste is een mogelijke tunnel die Spanje met Marokko verbindt via de Straat van Gibraltar.
Band was niet altijd sterk
De banden tussen Marokko en Spanje zijn niet altijd zo goed geweest. De relatie kent een complexe geschiedenis. Spanningen waren er over migratie, visserijrechten en vooral de kwestie rond de Westelijke Sahara. Dit zorgde regelmatig voor diplomatieke frictie. In 2021 nog nam Spanje de leider van de Sahrawi-bevrijdingsbeweging Polisario tijdelijk op in een Spaans ziekenhuis. Dat leidde tot een grote diplomatieke rel en een migratiecrisis in Ceuta. Marokko liet de controle bij de grens verslappen en honderden migranten wandelden en zwommen zo Spanje binnen.
Inmiddels lijken beide landen steeds vaker te kiezen voor samenwerking dan confrontatie. Onder druk van de eerdergenoemde gedeelde belangen op economisch, ecologisch en veiligheidsgebied zijn de banden de afgelopen jaren aanzienlijk versterkt. Daarbij speelde ook een politieke wending in Spanje een grote rol: onder de socialistische regering van premier Pedro Sánchez werd de diplomatieke koers ten aanzien van Marokko gewijzigd. In 2022 besloot Spanje openlijk de Marokkaanse autonomievoorstellen voor de Westelijke Sahara te steunen. Die stap betekende een breuk met het eerdere neutrale standpunt van Madrid, en werd door Rabat zeer positief ontvangen. Het vormde een keerpunt in de bilaterale betrekkingen en legde de basis voor intensievere samenwerking op tal van fronten.
Spanje maakt draai in standpunt over Westelijke Sahara