Elize van Loon
Sinds juni 2023 is in Spanje de nieuwe Ley General de Telecomunicaciones van kracht. De wet verbiedt bedrijven om consumenten zonder toestemming te bellen voor commerciële aanbiedingen. Het doel is bescherming van privacy en het terugdringen van telefonische spam. Maar wat merken de inwoners van Spanje in de praktijk van de wet op telemarketing?
Een onderzoek van de Spaanse consumentenorganisatie FACUA laat zien dat de wet nauwelijks effect heeft. Bijna alle ondervraagden – het gaat om 99 procent – krijgen nog steeds ongewenste commerciële telefoontjes. Voor 69 procent gebeurt dit wekelijks en 21 procent heeft iedere dag met telemarketing te maken. De meeste spam-oproepen komen van telecombedrijven, energieleveranciers en financiële instellingen.
Waarom werkt de wet niet?
De wet is duidelijk, maar de uitvoering schiet tekort. Sancties worden zelden opgelegd, waardoor bedrijven weinig risico lopen. Veel callcenters werken vanuit het buitenland. Dat maakt toezicht lastig. Maar weinig consumenten melden de oproepen bij de toezichthouder, waardoor er weinig druk is om in te grijpen. Ook gebruiken bedrijven bestaande klantrelaties als excuus om toch te bellen.
Gevolgen voor consumenten
Mensen voelen zich niet beschermd, ondanks de belofte van de wet. Het vertrouwen in regelgeving neemt af wanneer regels niet worden gehandhaafd. Consumenten ervaren dat hun privacy niet serieus wordt genomen en dat bedrijven de grenzen van de wet blijven opzoeken.
Mogelijke oplossingen
Allereerst zijn er strengere maatregelen nodig. Daarnaast kunnen boetes bedrijven afschrikken en internationale samenwerking kan helpen om buitenlandse callcenters aan te pakken. Campagnes moeten consumenten stimuleren om klachten in te dienen. Alleen wanneer mensen melding doen van ongewenste commerciële telefoontjes, kan de toezichthouder bewijs verzamelen om op te treden.
Ondanks de tekortkomingen van de wet hebben inwoners van Spanje zelf ook mogelijkheden om zichzelf te beschermen. Inschrijven in de Robinsonlijst kan het aantal commerciële oproepen beperken. Het blokkeren van nummers via telefooninstellingen of apps helpt om herhaalde oproepen te stoppen. Daarnaast kunnen klachten bij de toezichthouder druk op bedrijven vergroten. Wie schriftelijk aangeeft welke vormen van communicatie wel gewenst zijn, maakt duidelijk de ongevraagde telefoontjes niet te accepteren.
Bekend probleem in heel Europa
Het probleem speelt ook in andere Europese landen, waaronder Nederland en België. Daar hebben toezichthouders ook moeite met de handhaving van anti-spamregels. Bedrijven vinden steeds nieuwe manieren om consumenten te bereiken. Dit laat zien dat wetgeving alleen niet genoeg is. Effectieve bescherming vraagt om actieve handhaving én betrokkenheid van consumenten.