Else Beekman
Na ophef over mogelijke belangenverstrengeling en het bewust verlengen van wachtlijsten in een door een privaat bedrijf beheerd ziekenhuis in Torrejón de Ardóz (Madrid) werkt minister García van Volksgezondheid aan een nieuwe wet die de privatisering van publieke ziekenhuizen sterk moet beperken.
De bedoeling is dat de voorgestelde wet, Ley de Gestión Pública y de Integridad del Sistema Nacional de Salud (Wet op Publiek Beheer en Integriteit van het Nationale Gezondheidssysteem), begin 2026 van kracht wordt. Volgens de minister is het doel niet de samenwerking tussen publieke en private partijen volledig te verbieden, maar om deze beter te reguleren en te beschermen ’tegen uitbuiting’. In een interview in El País zegt minister García:
Het probleem is dat de samenwerking is veranderd in een parasitair model
De wet trekt de bestaande wet uit 1997 in. Deze maakte nieuwe beheervormen en -combinaties binnen het nationale gezondheidssysteem juist mogelijk. Vooral bedrijven met winstoogmerk moeten met de nieuwe wet uit het beheer van publieke gezondheidszorg worden geweerd. Volgens minister García gaat het om het “afschermen van de publieke zorg tegen investeringsfondsen, het winstmotief en de constante uitputting van ons zorgsysteem”.
Met de nieuwe wet is het volgens de minister niet langer mogelijk om modellen als die van Torrejón of de Fundación Jiménez Díaz toe te passen. De grenzen aan publiek-private samenwerking worden er duidelijker mee gesteld en deze samenwerkingen worden beperkt tot organisaties zonder winstoogmerk.
Schandaal rond ziekenhuis in Madrid
Het wetsvoorstel volgt op commotie rondom het ziekenhuis van Torrejón de Ardoz bij Madrid dat wordt beheerd door het privébedrijf Ribera Salud. Uit uitgelekte audiofragmenten bleek dat de topman van het bedrijf zijn managers opdroeg minder operaties uit te voeren en patiënten te weigeren met het doel de winst te verhogen.
Later stelde het bedrijf dat het fragment ‘uit de context was gehaald’. Desondanks leidde de ophef tot het aftreden van de betrokken directeur Pablo Gallart. Minister García kondigde aan dat zowel het ministerie als de politieke partij Más Madrid de zaak bij de openbare aanklager zal neerleggen wegens mogelijke strafbare feiten tegen de volksgezondheid.
Volgens García gaat het niet om een incident, maar om een structurele praktijk. Ze verwijst naar jarenlange vermoedens die nu voor het eerst met audio zijn bevestigd.
Verdachte geldstromen en patiëntenselectie
Minister García benadrukt in El País dat er al jarenlang sprake is van een complex systeem waarbij patiënten uit grote publieke ziekenhuizen (zoals La Paz, 12 de Octubre en Ramón y Cajal) worden ‘weggetrokken’ naar kleinere privéziekenhuizen zoals Torrejón en Quirón. Dezezouden vooral eenvoudige en winstgevende behandelingen uitvoeren en patiënten met ingewikkelde aandoeningen vermijden.
Ziekenhuizen zoals Torrejón vangen jaarlijks tienduizenden patiënten op die eigenlijk in andere gebieden thuishoren. Waar de patiënt heen gaat, volgt dan ook het het geld.
Sinds het aantreden van president Ayuso in de regio Madrid zou al 5 miljard euro aan publiek geld naar Quirón zijn gevloeid. Daarvan zou 1,3 miljard uit de covid-fondsen van 2020 komen. Volgens de minister illustreert dit hoe publiek geld via achterdeurtjes in private handen komt.
Wachtlijsten als ‘selectie-instrument’
Naast de nieuwe wet, werkt het ministerie ook aan een koninklijk besluit om het zorgtraject volledig transparant te maken. De minister benadrukt dat de huidige wachtlijsten ‘zwarte dozen’ zijn. Via callcenters krijgen patiënten een uitnodiging voor behandeling in privéziekenhuizen, vaak met beloftes van veel kortere wachttijden.
Mensen krijgen te horen dat hun afspraak pas over anderhalf jaar gepland staat, maar dat het in een ander ziekenhuis al binnen een maand kan. Zo worden ze systematisch doorverwezen naar commerciële instellingen
Volgens García sturen de ziekenhuizen bewust op de wachttijden: “In december en juni, wanneer de cijfers worden gepubliceerd, zien we duidelijke tekenen van statistische manipulatie in Madrid.”
Politieke reactie en verdeeldheid
Madrid’s regiopresident Isabel Díaz Ayuso verdedigde zaterdag het ziekenhuis in Torrejón de Ardoz en stelde dat er geen sprake is van nalatigheid bij de zorgverleners. Volgens haar is het audiofragment het gevolg van een conflict tussen directieleden en vormt het geen bewijs van structureel beleid.
García is het daarmee oneens en heeft de Inspectie opgedragen een diepgaand onderzoek in te stellen. “Dit is geen ruzie tussen zakenmensen, dit is een aantasting van de publieke gezondheid,” aldus de minister. Volgens haar zou de regio Madrid zelf een onafhankelijk onderzoek moeten instellen, maar doet dat niet omdat zij zelf deel uitmaakt van het probleem.
Een kwetsbaar systeem
De discussie over het beheer van publieke ziekenhuizen is niet nieuw in Spanje. Het zorgsysteem staat onder zware druk door vergrijzing, personeelstekort en structurele onderfinanciering. Met het recente schandaal staat het debat over de rol van commerciële partijen in de zorg opnieuw op scherp. Minister García hoopt dat de nieuwe wet begin 2026 nog goedgekeurd wordt, zodat commerciële belangen ver bij de publieke gezondheidszorg vandaan blijven.