Else Beekman
Steeds meer nationale parken in Spanje kampen met ernstige problemen, vaak als gevolg van droogte door klimaatverandering. Ook Las Tablas de Daimiel, een klein natuurpark in Castilië-La Mancha en het laatste overgebleven drasland in een gebied met een steppeklimaat, verkeert in kritieke staat.
Milieuorganisaties slaan alarm en benadrukken dat de situatie nu urgent is. Volgens hen zijn structurele maatregelen onvermijdelijk om het park te kunnen redden.
Dit bijzondere natuurgebied ligt midden in de droge hoogvlakten van La Mancha, vlak bij de stad Daimiel in de provincie Ciudad Real. Het park, dat sinds 1973 bestaat, is met zijn 19 km² het kleinste én minst bekende nationale park van Spanje. Toch is het park een waar paradijs voor flora en fauna, geliefd bij vogelspotters en natuurliefhebbers, met flamingo’s en talloze andere watervogels.
Als er echter niets verandert, dreigt dit beschermde gebied zijn ecologische waarde en zelfs zijn juridische status te verliezen. Als dat gebeurt, zou het park ook zijn status als Nationaal Park verliezen, net zoals de bijbehorende bescherming en financiering op nationaal en Europees niveau. Tablas de Daimiel lijkt daarmee het volgende park in een rijtje van ernstig bedreigde Spaanse natuurgebieden, zoals ook het al langer onder druk staande Doñana-park in Andalusië.
Natuurbeschermingsorganisaties roepen op tot actie
Een aantal Spaanse natuurbeschermingsorganisaties, waaronder de Spaanse milieuorganisatie Ecologistas en Acción en het Wereld Natuur Fonds (WWF), hebben deze week in een gezamenlijke verklaring gewaarschuwd voor een mogelijk ‘ecologisch instorten’ van het park. Hoewel er de afgelopen tijd flinke regenval is geweest in Spanje, biedt die slechts tijdelijke verlichting. Het ecosysteem van Tablas de Daimiel is nog altijd ernstig verstoord en in sommige delen is de biodiversiteit zelfs volledig verdwenen.
Mercedes Gómez, regiominister van Duurzame Ontwikkeling, sprak over de huidige staat van het park en de noodzaak voor langetermijnmaatregelen:
“Hoewel we momenteel een van de beste momenten van het Nationaal Park beleven, met meer dan 1.130 hectare onder water, zijn er plannen opgesteld voor de middellange en lange termijn, rekening houdend met de steeds duidelijker wordende effecten van klimaatverandering.”
Volgens de organisaties zijn tijdelijke oplossingen niet genoeg. Zonder verdergaande, structurele ingrepen dreigt het park onomkeerbaar achteruit te gaan. Daarom roepen ze het Spaanse netwerk van nationale parken, dat deze week in Madrid bijeenkomt, op om in te grijpen (LINK). Ze pleiten ervoor dat Tablas de Daimiel wordt erkend als ernstig bedreigd natuurgebied waarvoor snel ingrijpen nodig is om verdere ecologische schade te voorkomen.
Overmatige wateronttrekking al jaren een probleem
Volgens milieudeskundigen vormt overmatige onttrekking van grondwater uit de watervoerende laag in het westelijke deel van La Mancha de kern van het probleem. Dit ondergrondse waterreservoir voedt normaal gesproken het moeras, maar wordt al jaren gebruikt door intensieve landbouw in de regio. De regio verbouwt veel wijn en graan en veeteelt is ook een grote speler. Boeren overschrijden vaak niet alleen hun waterquota, maar er zouden ook naar schatting zo’n duizend illegale waterputten worden gebruikt.
Samuel Moraleda, voorzitter van de waterconfederatie van de Guadiana rivier, benadrukte vorige zomer de ernst van de situatie met betrekking tot het overgebruik van water in het gebied:
“Met een tekort van 2.000 hectometer water in het aquifer kunnen we niet verwachten dat we Las Tablas op korte termijn zullen herstellen.”
Milieu-experts pleiten daarom voor een beperking van irrigatie, het sluiten van illegale putten en een stop op kunstmatige ingrepen zoals baggeren of het omleiden van rivieren. Alleen zo kan het natuurlijke waterpeil zich herstellen.
Volgens hen zijn dergelijke ingrepen in strijd met de wet op nationale parken, die ingrepen verbiedt die het natuurlijke karakter van beschermde gebieden aantasten. Bovendien lossen kunstmatige ingrepen de oorzaak van het probleem niet op. Volgens de organisaties is dit een cruciaal moment voor de toekomst van het park. Zonder ingrijpende maatregelen dreigt Spanje een van zijn meest waardevolle draslanden kwijt te raken.
Bronnen: CadenaSer, El País, EFE
Natte lente in Spanje brengt opluchting en risico’s met zich mee