Else Beekman
De Spaanse belastingdienst, de Hacienda, krijgt een flinke financiële tegenvaller te verwerken. De Nationale Rechtbank in Spanje heeft bepaald dat grote bedrijven toch recht hebben op belastingvoordelen. Dit geldt voor grote mediabedrijven, luchtvaartbedrijven en banken die hebben geïnvesteerd in Hollywoodproducties die in Spanje zijn opgenomen.
Het gaat om tientallen miljoenen euro’s aan aftrekposten voor grote films en series die de afgelopen tien jaar in Spanje zijn opgenomen. Spanje is al jarenlang het toneel voor prestigieuze internationale filmproducties; van epische historische drama’s tot populaire streamingseries. De belastingvoordelen maken het land aantrekkelijk voor Hollywoodstudio’s die op zoek zijn naar goede locaties en gunstige financiële regelingen.
Hollywood en belastingvoordelen
Om Spanje aantrekkelijk te maken voor Hollywoodproducties, stelde de overheid jaren geleden een fiscaal voordeel in. Grote bedrijven konden via speciale investeringsgroepen, de zogenoemde Agrupaciones de Interés Económico (AIE), geld steken in filmproducties. In ruil daarvoor kregen ze belastingvoordelen. Dit systeem bracht kaskrakers naar Spanje, waaronder opnames van Warner Bros voor Game of Thrones en films van grote studio’s als Universal en 20th Century Fox. Ook recentere films zoals Uncharted (2022), dat deels in Barcelona en Valencia werd gefilmd, en Fast & Furious 6 (2013), met scènes in Tenerife en Gran Canaria, profiteerden van deze regeling. De hitserie Killing Eve werd eveneens deels in Spanje opgenomen.
Voor de Spaanse economie betekende dit extra werkgelegenheid, meer toerisme en internationale promotie van filmlocaties zoals bij de Canarische Eilanden en de Tabernas woestijn bij Almería, een filmlocatie waar een aantal spaghettiwesterns werd opgenomen. Grote bedrijven als Banco Santander, Air Europa en Mediaset staken miljoenen in deze producties, waarbij belastingvoordelen een belangrijke drijfveer waren.
Hacienda trekt belastingvoordelen in
Vanaf 2015 begon de belastingdienst met een kritische blik naar deze constructies te kijken. In 2017 oordeelde de Hacienda dat de AIE’s geen echte filmproducenten waren en dat bedrijven hun belastingvoordelen onterecht hadden gekregen. Grote investeerders mochten daardoor miljoenen euro’s niet aftrekken. Dit leidde tot juridische procedures, waarbij bedrijven aanvoerden dat de belastingdienst zich niet zomaar kon beroepen op een ander standpunt dan bijvoorbeeld het ministerie van Cultuur, dat de AIE’s wél als volwaardige producenten erkende.
Rechter fluit belastingdienst terug
Na jaren van juridische strijd heeft de Spaanse rechtbank nu de belastingdienst ongelijk gegeven. De rechter stelde vast dat de AIE’s wél als filmproducenten kunnen worden erkend en dat bedrijven daardoor recht hadden op de belastingvoordelen. De belastingdienst mag niet zonder duidelijke motivatie fiscale voordelen weigeren als een ander overheidsorgaan die voordelen al heeft goedgekeurd.
Als gevolg hiervan moet de belastingdienst tientallen miljoenen euro’s terugbetalen aan grote bedrijven. Het geschatte bedrag ligt momenteel rond de 63 miljoen euro, maar dit kan nog verder oplopen naarmate andere zaken worden behandeld. De zaak is nog niet volledig afgerond, omdat de Spaanse staat nog in beroep kan gaan bij het Hooggerechtshof. Vooralsnog is het onduidelijk of dat daadwerkelijk zal gebeuren.
Miljoenenverlies door juridische blunders
Deze zaak staat niet op zichzelf. Volgens de onafhankelijke Spaanse begrotingsautoriteit Airef kostten rechtszaken tegen de Spaanse staat de overheid de afgelopen tien jaar gemiddeld 1 miljard euro per jaar. Andere fiscale geschillen, zoals over brandstofaccijnzen en inkomstenbelasting, hebben de schatkist ook miljoenen gekost.
Juridische experts noemen deze uitspraak een overwinning voor de filmsector en voor bedrijven die in Spanje willen investeren. Zij benadrukken dat de belastingdienst zorgvuldiger te werk moet gaan om rechtszaken te voorkomen. De uitspraak kan een positief effect hebben op de Spaanse filmindustrie. Door de fiscale zekerheid die dit biedt, kunnen internationale producties opnieuw worden aangetrokken. Grote bedrijven zullen waarschijnlijk minder huiverig zijn om geld te steken in films die in Spanje worden opgenomen.
Voor de belastingdienst is dit een dure les. De vraag blijft of de belastingdienst in hoger beroep gaat of zich neerlegt bij de uitspraken van de rechter.
Lees ook: Zeven beroemde internationale films die zijn opgenomen in Spanje
Dit artikel werd vertaald en bewerkt door Saskia Plazier, stagiaire van de ITV Hogeschool in Utrecht