Saskia Plazier
Aan het einde van het jaar lopen de politieke spanningen verder op in Spanje. Tijdens het laatste parlementaire vragenuurtje in het Congres botsten premier Pedro Sánchez en oppositieleider Alberto Núñez Feijóo van de PP over nieuwe klachten van seksuele intimidatie binnen de PSOE. Ook de recente corruptiezaken spelen opnieuw op en zetten het debat op scherp.
In het Congres leidde de opeenstapeling van klachten tot een van de felste confrontaties van de afgelopen maanden. Feijóo beschuldigde Sánchez ervan misbruikzaken binnen zijn partij stil te houden en zich te omringen met vertrouwelingen die later in schandalen belandden. De premier ontkende dat. Feijóo haalde hard uit met de woorden: “U ging van ‘vrouwen moeten geloofd worden’ naar ‘zwijgen staat je beter’.”
De oppositieleider verwees daarmee naar de Spaanse solo sí es sí-wet, die is gebaseerd op het principe dat toestemming op seksueel gebied altijd expliciet moet zijn. Volgens Sánchez grijpt de PSOE wel degelijk in wanneer er meldingen van grensoverschrijdend gedrag binnenkomen. Ook viel hij de PP en de extreemrechtse partij Vox aan. Volgens de premier ontkennen deze partijen het probleem van geweld tegen vrouwen of proberen ze het te minimaliseren.
Seksuele intimidatie opnieuw bron van onrust binnen de PSOE
De politieke druk op de PSOE nam toe nadat in korte tijd meerdere vrouwen naar voren stapten met klachten over seksuele intimidatie. Het begon met de zaak rond Francisco Salazar, een voormalig adviseur op regeringscomplex Moncloa in Madrid. Hij was geen directe vertrouweling van Sánchez, maar werd binnen de partij wel gezien als iemand uit de eigen kring. Meerdere medewerksters beschuldigen hem van ongewenst grensoverschrijdend gedrag en seksueel intimiderende opmerkingen.
Kort daarna volgden ook beschuldigingen tegen José Tomé, een prominente regionale politicus van de PSOE in Galicië. Zes vrouwen deden aangifte en spraken over ongepaste opmerkingen en ongewenste aanrakingen. De opeenstapeling van deze verhalen zorgde voor veel onrust binnen de partij en zette het debat verder op scherp.
Feijóo noemde de klachten “geen geïsoleerde gevallen meer, maar een cultuurprobleem binnen de PSOE”. De hoge functie van Tomé maakt de kwestie extra gevoelig voor de PSOE. Sánchez verdedigde zich door te benadrukken dat de PSOE de regering is die vrouwen het meest ondersteunt. Zo zorgde de PSOE onder meer voor de verhoging van het minimumloon, de koppeling van pensioenen aan de inflatie en nieuwe wetten voor meer gelijkheid.
PP ook niet ongeschonden
Hoewel de meeste recente meldingen binnen de PSOE spelen, komt ook de PP niet ongeschonden uit de discussie. Binnen die partij waren de afgelopen jaren eveneens zaken rond grensoverschrijdend gedrag.
Het bekendste voorbeeld is dat van Nevenka Fernández. Zij was destijds wethouder voor de PP en klaagde begin jaren 2000 haar burgemeester aan wegens seksuele intimidatie. Hij werd veroordeeld, maar Fernández voelde zich nauwelijks gesteund door haar eigen partij. Haar verhaal kreeg in 2021opnieuw aandacht toen het werd verfilmd in een documentaire op Netflix.
Daarnaast waren er recentere klachten tegen andere PP-bestuurders, onder meer tegen de burgemeester van Algeciras en binnen het lokale PP-bestuur van Estepona. Gevallen die laten zien dat kwesties rond seksuele intimidatie niet beperkt blijven tot één politieke partij.
Roep om nieuwe verkiezingen
Nu de spanningen in Madrid oplopen en de PSOE verder onder vuur ligt, klinkt ook de roep om nieuwe verkiezingen steeds vaker. De rel rond seksuele intimidatie binnen de PSOE komt boven op andere kwesties die al weken spelen.
Sánchez wordt daarnaast nog altijd geconfronteerd met lopende corruptiezaken binnen zijn eigen omgeving. Het gaat daarbij onder meer om José Luis Ábalos (ex-minister, betrokken bij het masker-schandaal), Santos Cerdán (partijsecretaris, genoemd in interne onderzoeken) en Koldo García (verdacht van commissies bij overheidscontracten).
Voormalig PSOE’er Cerdán vrijgelaten, corruptieonderzoek gaat door
Volgens de PP vormen deze zaken een patroon binnen de partij. Ook Vox mengt zich fel in de discussie. Partijleider Santiago Abascal verwijt de regering dat zij het land opzadelt met corruptie, migratieproblemen en een verslechtering van publieke diensten. Sánchez wijst die kritiek van de hand en benadrukt dat Spanje economisch juist goed presteert, met meer groei, meer banen en migratiestromen die grotendeels legaal verlopen.
De opeenstapeling van affaires zorgt voor een gespannen klimaat in Madrid, zeker zo aan het einde van het jaar. De politieke verhoudingen staan op scherp, en binnen de oppositie groeit het gevoel dat de situatie op ieder moment kan kantelen.