Else Beekman
Na de grote stroomstoring van eind april 2025 kiezen steeds meer mensen ervoor om contant geld in huis te bewaren. De bezorgdheid over technologische afhankelijkheid en digitale fraude heeft het vertrouwen in fysiek geld versterkt.
Sinds de ‘gran apagón’ zegt een derde van de Spanjaarden meer geld in huis te houden. Vooral in de leeftijdsgroep tussen 30 en 44 jaar is die tendens sterk: 42% van hen gaf dit aan in een peiling van onderzoeksbureau GAD3, uitgevoerd in opdracht van de belangenorganisatie Denaria.
Ook onder volwassenen van 45 tot 59 jaar bewaart 30% meer contant geld. Opvallend is dat mensen van 60 jaar en ouder dat minder doen (26%), maar zij vertrouwden al langer meer op cash geld.
Wanneer je niet met contant geld mag betalen in Spanje
Storing toonde kwetsbaarheid van systeem
De stroomstoring maakte pijnlijk duidelijk hoe afhankelijk we als samenleving zijn geworden van elektronische betalingen. In die 24 uur zonder digitale verbinding konden mensen niet pinnen of met hun mobiel betalen. Daardoor groeide de behoefte aan alternatieven: contant geld en simpele oplossingen kregen de voorkeur. “Op de dag van de storing gingen mensen massaal naar terrassen, met briefgeld in de hand”, aldus GAD3-voorzitter Narciso Michavila.
Digitale euro wekt wantrouwen
Terwijl het project om de digitale euro te lanceren blijft vorderen, winnen ook de initiatieven om het gebruik van contant geld te beschermen aan kracht. 83% van de Spanjaarden is tegen het verdwijnen van contant geld. Dat blijkt uit een enquête die in de tweede helft van september werd uitgevoerd door GAD3 op nationaal niveau via 1.002 interviews. Dat gebeurde in opdracht van de vereniging ter verdediging van contant geld, Denaria.
Spanjaarden zeggen nee tegen de digitale euro
De meeste Spanjaarden staan dan ook sceptisch tegenover de invoering van de digitale euro. Volgens de enquête heeft 56% er zelfs nog nooit van gehoord. Van de ondervraagden denkt 80% dat het de controle van de overheid op betalingen zal vergroten. Slechts de helft gelooft dat het een aanvulling is op contant geld; velen vrezen dat het fysieke geld uiteindelijk zal verdwijnen.
Bezorgdheid over privacy en veiligheid
Digitale fraude neemt toe. Michavila stelt dat het echte gevaar niet zit in belastingontduikers, maar in cybercriminelen die via AI mensen oplichten met valse betaalverzoeken. “De zwakke plek is de snelheid van digitale betalingen, niet het contant geld.”
Daarnaast voelt het merendeel van de bevolking zich veiliger met contant geld. 74% noemt het belangrijk voor het dagelijks leven. Voor mensen met lagere inkomens, onder de 1.200 euro, is cash het meest gebruikte betaalmiddel.
Wanneer je niet met contant geld mag betalen in Spanje
Recht op contant geld onder druk
De Spaanse wet schrijft voor dat elk bedrijf verplicht is om contante betalingen te accepteren. Desondanks is slechts 43% van de ondervraagden daarvan op de hoogte. Vooral ouderen en mensen met lage inkomens weten dit veelal niet, terwijl juist zij het meest afhankelijk zijn van contant geld.
Dat het aantal geldautomaten snel minder is geworden, samen met de beperkingen op cashbetalingen, zoals het verbod om de huur contant te betalen, versterken het gevoel dat cash langzaam wordt uitgefaseerd.
Debat over cash ook elders in Europa gevoerd
Andere Europese landen, zoals Oostenrijk en Zwitserland, overwegen al het recht op contante betaling in de grondwet op te nemen. In Spanje groeit eveneens de roep om dit basisrecht te beschermen.
Hilario Alfaro, voorzitter van Madrid Foro Empresarial, verwoordde het zo: “We hebben staten die ons steeds meer willen controleren. De burgermaatschappij moet zich daartegen wapenen.”
‘Radio van opa’ onmisbaar tijdens historische stroomstoring in Spanje