Else Beekman
Spanje en Marokko halen de banden aan, en dat is opmerkelijk gezien hun roerige verleden. De relatie tussen de twee landen was lange tijd broos en werd gekenmerkt door spanningen over migratie, territoriale claims en het conflict rond de Westelijke Sahara.
Ook de Spaanse exclaves Ceuta en Melilla zijn al jaren een voortdurende bron van spanning: Marokko beschouwt deze kleine stukjes Europa op Afrikaanse bodem als bezet gebied, terwijl Spanje vasthoudt aan zijn soevereiniteit. De massale migratiestromen en handelstwisten drukten daarnaast ook geregeld op de betrekkingen. Toch staan er grote gezamenlijke belangen op het spel, zoals veiligheid, economie en infrastructuur. De recente samenwerking rondom het WK 2030 en ambitieuze plannen voor een tunnel onder de Straat van Gibraltar laten zien dat Spanje en Marokko elkaar meer dan ooit nodig hebben, en elkaar nu ook lijken te vinden.
Nieuwe diplomatieke stappen gezet in Madrid
Afgelopen donderdag ontving de Spaanse minister van Buitenlandse Zaken, José Manuel Albares, zijn Marokkaanse collega Nasser Bourita in Madrid. Het was voor het eerst in zes jaar dat een Marokkaanse minister officieel naar Spanje kwam. De ontmoeting markeerde een nieuwe stap in de hechte samenwerking die sinds 2022 is opgebouwd. Dat jaar maakte Spanje een belangrijk diplomatiek gebaar door, net als Nederland, openlijk steun uit te spreken voor het Marokkaanse autonomieplan voor de Westelijke Sahara, een onderwerp dat jarenlang een doorn in het oog was voor Rabat.
Tijdens het gesprek in Madrid benadrukten beide ministers hun gedeelde inzet voor “stabiliteit, veiligheid en voorspoed” in de regio. Ze spraken bovendien hun tevredenheid uit over de voortgang van gezamenlijke projecten, zoals de opening van handelsdouanes in Ceuta en Melilla.
Marokkaans plan wint internationale steun
De timing van Bourita’s bezoek was niet toevallig. Kort ervoor spraken ook de Verenigde Staten en Frankrijk hun steun uit voor het Marokkaanse voorstel om de Westelijke Sahara beperkte autonomie te geven onder Marokkaans gezag. Dit plan, dat in 2007 werd gepresenteerd, wint internationaal steeds meer aan kracht: inmiddels steunen 22 van de 27 EU-lidstaten het initiatief. Volgens Bourita is het autonomieplan de enige realistische en haalbare oplossing voor het slepende conflict. Hij bekritiseerde pogingen om vast te houden aan een onafhankelijkheidsreferendum, die volgens hem slechts “het conflict blijven voeden in plaats van oplossen.”
Handelsrelaties bloeien op
Albares en Bourita spraken ook over de groeiende handelsbetrekkingen. Spanje is inmiddels de grootste handelspartner van Marokko, met een handelsvolume van meer dan 20 miljard euro per jaar. Beide landen hebben hun economische samenwerking versterkt, onder andere door de genoemde heropening van handelsdouanes in Ceuta en Melilla. Marokko beschouwt Spanje zelfs als zijn “eerste economische partner” in de EU, en de verwachtingen zijn dat de handelsrelatie verder zal groeien.
Hoopvolle toekomst
Hoewel er nog steeds gevoelige onderwerpen zijn die de relatie kunnen beïnvloeden, zoals eerdergenoemde migratiestromen, grensbewaking, maar ook visserijrechten en territoriale claims, lijken Spanje en Marokko nu toch definitief een nieuwe weg te zijn ingeslagen. Door hun politieke en economische samenwerking te verdiepen, zetten beide landen belangrijke stappen richting een stabiele en strategische relatie. Zoals de ministers donderdag verklaarden, bevinden Spanje en Marokko zich nu op het “beste moment in hun relatie”. De Marokkaanse minister Bourita sprak zelfs van Albares als een amigo, en benadrukte dat de communicatie tegenwoordig makkelijk verloopt en er geen verrassingen meer zijn.
Dit artikel werd vertaald en bewerkt door Saskia Plazier, stagiaire van de ITV Hogeschool in Utrecht