Else Beekman
Spanje heeft als eerste Europese land deze week laten weten een boycot van het Songfestival te overwegen als Israël mag blijven deelnemen. Kort daarna sloten ook Ierland, IJsland, Slovenië en Nederland zich aan bij deze oproep. Deze landen vinden dat Israël niet zou mogen deelnemen vanwege het geweld in Gaza. De druk op de organisatie van Eurovision 2026 neemt daarmee flink toe.
Spanje wil niet meedoen aan Eurovisie zolang Israël op de deelnemerslijst staat, zo heeft de Spaanse minister van Cultuur, Ernest Urtasun, eerder deze week gezegd in een tv-interview.
“We kunnen de deelname van Israël niet normaliseren alsof er niets aan de hand is,” zei hij tegen de Spaanse publieke omroep TVE. “Het is geen individuele artiest die meedoet, maar iemand die een staat vertegenwoordigt die verantwoordelijk is voor ernstige mensenrechtenschendingen.”
De minister verwees ook naar eerdere uitspraken van Pedro Sánchez. De Spaanse premier had in mei, nadat Israël tweede werd, al opgeroepen tot uitsluiting van Israël. Volgens Sánchez zou de organisatie van Eurovisie Israël hetzelfde moeten behandelen als Rusland, dawwt werd uitgesloten na de inval in Oekraïne.
RTVE Spanje onder vuur na statement over Israël op Songfestival 2025
Ierland en Nederland sluiten zich aan
Donderdag kondigde de Ierse omroep RTÉ aan dat ook Ierland zich terugtrekt als Israël volgend jaar welkom is. De omroep ziet de situatie als onhoudbaar door de aanhoudende bombardementen in Gaza, het verbod op toegang voor buitenlandse journalisten en het hoge aantal burgerdoden.
Vrijdag volgde Nederland. Omroep AVROTROS liet vrijdag in een verklaring weten dat deelname “niet langer te rechtvaardigen is” zolang Israël betrokken blijft bij de oorlog. De omroep ziet het inzetten van honger als wapen, bombardementen op humanitaire zones en gedwongen verplaatsing van burgers als argumenten daarvoor.
Beide landen benadrukken dat ze afwachten wat de beslissing rond de Israëlische deelname van het liedjesfestijn wordt van organisatier Europese Radio-Unie (UER). Als Israël wordt uitgesloten, nemen ze graag deel.
België beraadt zich nog over deelname. Daarnaast geven sommige landen, zoals Italië en Duitsland, aan juist niet mee te zullen doen als Israël niet deelneemt.
Eurovisie onder politieke druk
De roep om actie tegen Israël beperkt zich niet tot deze drie landen. Ook Slovenië overweegt een boycot. Daarnaast hebben meer dan 70 oud-deelnemers van Eurovisie een open brief ondertekend waarin zij oproepen tot uitsluiting van Israël. Zelfs de winnaar van vorig jaar, de Oostenrijkse zanger JJ, steunt die oproep.
De UER heeft inmiddels laten weten dat uiterlijk in december een beslissing wordt genomen over de deelname van Israël aan de jubileumeditie van Eurovisie.
Achtergrond: de situatie in Gaza
De oproepen tot een Eurovisie-boycot hangen nauw samen met de situatie in de Gazastrook. Sinds de gruwelijke aanval van Hamas op Israël op 7 oktober 2023 is het geweld in het gebied geëscaleerd met intensieve bombardementen door Israël om Hamas – dat door de EU en andere landen als terreurorganisatie wordt beschouwd – te bestrijden. Duizenden burgers zijn daarbij omgekomen.
Verschillende VN-organisaties nemen inmiddels ook het woord ‘genocide’ in de mond. Ook de internationale voedselorganisatie IPC meldt dat Gaza zich officieel in een staat van hongersnood bevindt.
Reactie UER
De European Broadcasting Union (EBU), die het Eurovisie Songfestival organiseert, heeft officieel gereageerd op de situatie rond de mogelijke deelname van Israël aan Eurovisie 2026. De EBU begrijpt de zorgen van enkele omroepen zoals AVROTROS (Nederland) over het conflict in het Midden-Oosten, maar heeft zelf nog geen definitief besluit genomen over de deelname van Israël. De EBU is nog in overleg met haar leden over hoe om te gaan met de deelname van Israël en de geopolitieke spanningen.
Songfestivalbaas Martin Green verklaarde dat de EBU waardeert dat elk lid zelf beslist om al dan niet mee te doen, en dat ze elk besluit zullen respecteren. De deadline voor deelname is voorlopig verlengd tot half december 2025, waardoor beslissingen nog kunnen veranderen.
De 70e editie van het Eurovisie Songfestival staat gepland voor mei 2026 in Wenen. De halve finales zijn op 12 en 14 mei, de grote finale vindt plaats op 16 mei. Welke landen daar straks op het podium staan, hangt nu in grote mate af van het besluit van de UER over Israël.
Spanje voert de druk op: nieuwe maatregelen tegen Israël