Else Beekman
De kusttrein van Málaga naar Marbella, en nog liever tot helemaal in Algeciras: al jaren wordt erover gesproken, want Marbella is Spanje’s enige gemeente met meer dan 100.000 inwoners zonder treinverbinding. Maar nog geen anderhalf jaar geleden noemde minister Puente van Transport de trein naar Marbella onhaalbaar vanwege de kosten, de complexe geografie en het gebrek aan gereserveerde ruimte langs de drukbebouwde Costa del Sol. Inmiddels klinkt er uit Madrid een ander geluid: “het is mogelijk en we gaan het doen”.
Een tunnel onder de A-7 is de voorkeursoptie van de Spaanse overheid om de langverwachte kusttrein naar Marbella mogelijk te maken. De werkzaamheden zouden gefaseerd verlopen, zodat telkens één rijstrook van de snelweg wordt afgesloten om de impact op het verkeer te beperken. De A-7 is de autosnelweg die parallel aan de kust loopt en dit traject zou voortbouwen op de al bestaande spoortunnel in Fuengirola.
Aanpak in fases: minimaal verkeershinder
Volgens ingewijden binnen het ministerie wil men gebruikmaken van de zogenaamde ‘cut-and-cover’-methode, vergelijkbaar met hoe het metrotraject in Málaga werd aangelegd. Hierbij worden eerst betonnen zijmuren aangelegd, gevolgd door een dakplaat, waarna de tunnel uitgegraven wordt. De uitvoering zou in stukken van 15 tot 20 kilometer gebeuren.
Deze werkwijze krijgt ook bijval van de Plataforma por el Tren Litoral. Woordvoerder Violeta Aragón noemt de oplossing “technisch haalbaar” en waardeert dat de tunnel dicht bij de stedelijke bebouwing komt te liggen en tegelijk het autoverkeer op de A-7 kan blijven doorgaan. Volgens haar is ruimte schaars, en is het belangrijk dat het spoor dichtbij de bebouwde kern komt te liggen. Andere varianten die verder van de woongebieden af liggen, zouden volgens haar juist meer hinder veroorzaken voor de interne mobiliteit langs de kust.
Financiële en technische haalbaarheid
Een eerder onderzoek van ingenieur José Alba, in opdracht van Unicaja Banco, schatte de kosten voor het traject Málaga-Marbella op 2,5 tot 2,8 miljard euro. De bouw zou acht jaar kunnen duren, afhankelijk van de gekozen oplossing en voortgang van procedures zoals onteigeningen.
Volgens Alba moet het grootste deel van het traject worden ondertunneld, gezien de complexe geografie van het gebied. Dit wordt onderschreven door onder meer de vereniging van Rotaryclubs langs de kust. Hun voorzitter, Alejandro Criado, pleit bovendien voor een hogesnelheidsverbinding in plaats van een uitbreiding van de bestaande Cercanías-lijn. Die zou Marbella direct moeten verbinden met station María Zambrano in Málaga en van daaruit met de rest van Spanje.
Ook vanuit de hotelsector klinkt steun voor het ondergronds brengen van het traject. Javier Hernández, vicevoorzitter van hotelvereniging Aehcos, noemt het “de meest toekomstbestendige oplossing”, al wijst hij ook op de verkeersdrukte tijdens de werken. Hij stelt voor om tijdelijk de tol op de AP-7 af te schaffen als alternatief tijdens de bouwfase.
Kritiek op de plannen
Tegelijk is er ook kritiek. Curro Marcos, directeur van een hotel in La Cala de Mijas, vindt de tunnel onder de A-7 weinig realistisch. Hij vreest langdurige hinder en hoge kosten, mede doordat de snelweg al overvol is. Bovendien zou het project invloed hebben op bestaande bebouwing langs de route. Ook hij pleit voor vrijstelling van tol en betere busverbindingen als tussenoplossing.
De overheid laat momenteel ook de kosten onderzoeken voor de realisatie van het hele traject van Nerja tot Algeciras. Daarmee zouden de kosten oplopen tot cira 6,7 miljard euro. Het internationale adviesbureau WSP voert de haalbaarheidsstudie uit die binnen een jaar klaar moet zijn.
Forse reizigersaantallen verwacht
Volgens voorlopige ramingen van het ministerie zou het complete traject jaarlijks zo’n 60 miljoen reizigers kunnen vervoeren. Vooral het stuk Málaga-Fuengirola is nu al overbelast, met pieken tot 116% bezettingsgraad in de zomer. De huidige Cercanías-lijn C-1 vervoerde vorig jaar 17 miljoen mensen en is volgens de CNMC de drukste van het land, relatief gezien.
Om die overbelasting op te vangen, werkt men aan uitbreiding van de spoorcapaciteit en de verlenging van vijf haltes tot 100 meter, zodat langere treinen ingezet kunnen worden.
Het gemeentebestuur van Mijas liet weten sceptisch te zijn over een simpele verlenging van het bestaande Cercanías-netwerk. Volgens hen is dat op basis van oude studies al als weinig efficiënt beoordeeld. Ook de gemeente Estepona uit zorgen over de aanpak: volgens hen vereist een dergelijk project een tunnelboormachine in plaats van werken in open sleuf. Het huidige voorstel zou onvoldoende ambitie tonen en de impact op verkeer en omgeving onderschatten.
Symbolisch belang voor Marbella
Marbella is momenteel de grootste Spaanse stad zonder treinverbinding. Een directe spoorlijn zou het toerisme en woon-werkverkeer ten goede komen. Bovendien zou deze symbool staan voor de ontsluiting van een regio die tot nu toe over karige openbaar vervoervoorzieningen beschikt.
Costa del Sol muurvast: gaat Málaga ten onder aan eigen succes?