Elize van Loon
Het schilderij De Tuin der lusten (El Jardín de las Delicias) van de Zuid-Nederlandse schilder Jeroen Bosch is niet alleen een artistiek meesterwerk, maar ook het meest bezochte schilderij in het Prado Museum in Madrid. Het iconische drieluik heeft bezoekers wereldwijd betoverd met zijn surrealistische details en diep symbolische taferelen. Bovendien draagt het schilderij een boeiende geschiedenis met zich mee, waaronder een sterke connectie met Nederland.
Het verhaal van De Tuin der lusten begon in de jaren 1490, toen Engelbrecht II van Nassau, een invloedrijke edelman met wortels in Nederland, het werk in opdracht gaf. Bosch creëerde het drieluik voor het paleis van Engelbrecht in Brussel, en na zijn dood bleef het in bezit van de Nassau-familie. Uiteindelijk kwam het schilderij in handen van Willem van Oranje, een sleutelfiguur in de Nederlandse geschiedenis. Recente interpretaties wijzen erop dat scènes in De Tuin der Lusten verwijzen naar episoden uit de geschiedenis van de vorstenhuizen van Bourgondië en Castilië.
Een tumultueuze reis
In 1568 nam de hertog van Alba het werk in beslag tijdens de Tachtigjarige Oorlog, als wraakactie tegen Willem van Oranje. Het drieluik belandde later in handen van Filips II, een bewonderaar van Bosch, en werd jarenlang bewaard in het klooster van El Escorial. Pas in 1933 maakte De Tuin der Lusten zijn entree in het Prado Museum, waar het zorgvuldig werd gerestaureerd.
Het hedendaagse Prado Museum en Bosch
Vandaag de dag prijkt De Tuin der Lusten als absolute blikvanger in zaal 056A van het Prado Museum, waar het jaarlijks duizenden bezoekers trekt. Het museum heeft zelfs 5 april uitgeroepen tot de Dag van Jeroen Bosch, waarmee het de blijvende invloed van de meester eert. Naast dit beroemde schilderij huisvest het Prado andere belangrijke werken van Bosch, zoals de Triptiek van de Hooiwagen en De extractie van de steen der waanzin.
Kunst als brug tussen landen
Met zijn Nederlandse oorsprong en Spaanse erfgoed benadrukt De Tuin der Lusten de historische verbinding tussen beide landen. Voor Nederlandse bezoekers heeft het werk een bijzondere betekenis: het symboliseert niet alleen culturele uitwisseling, maar ook de gedeelde geschiedenis. Het Prado Museum koestert het drieluik als een van de kroonjuwelen van zijn collectie, een werk dat kunstliefhebbers blijft verbinden en inspireren.
Lees ook: Van Gogh aan de Costa del Sol: kunst in een nieuw perspectief