Saskia Plazier
Niet al het nieuws over het milieu of onze biodiversiteit hoeft somber te stemmen: vanuit Valencia vandaag een positief bericht. In het Oceanogràfic-aquarium is een uiterst zeldzame rog geboren, de Rhinoptera marginata. Deze roggensoort staat wereldwijd op het punt van uitsterven.
Het Oceanogràfic is het grootste aquarium van Europa en huisvest meer dan 27.000 dieren van 750 verschillende soorten. In het enorme complex worden de belangrijkste mariene ecosystemen nagebootst; van arctische wateren tot tropische mangroven. Het centrum geldt bovendien als een van de belangrijkste onderzoekscentra voor mariene biologie in Europa. De geboorte van de rog is een belangrijke stap voor op het gebied van natuurbehoud en voor wetenschappelijk onderzoek.
Kritiek bedreigde soort
De Rhinoptera marginata, in het Nederlands bekend als de Portugese koeneusrug (of onder zijn Engelse naam, de Lusitanian cownose ray), behoort tot de familie van de adelaarsroggen. Deze soort leeft voornamelijk in de Atlantische Oceaan en de Middellandse Zee en heeft een voorkeur voor plekken met ondiepe wateren en een zachte zeebodem.
Veel van dit soort kustgebieden staan de laatste decennia echter zwaar onder druk. Door vervuiling, intensieve landbouw en olie- en gaswinning raken veel van deze leefgebieden aangetast of verdwijnen ze helemaal. Ook het verlies van mangroven speelt daarbij een grote rol. Oftewel: de rog heeft het moeilijk. In combinatie met overbevissing en onbedoelde bijvangst zijn de populaties de afgelopen decennia vrijwel overal sterk teruggelopen.
De internationale natuurorganisatie IUCN classificeert de rog dan ook als ernstig (kritiek) bedreigd. Dit is de hoogste risicocategorie voordat een soort in het wild uitsterft. Het betekent dat er een kans van 50% is dat de soort binnen tien jaar (of binnen drie generaties), verdwijnt, en dat er wereldwijd naar schatting minder dan 250 volwassen dieren over zijn.
Historische geboorte witte neushoorn in Valencia
Belangrijke nieuwe aanwinst
De pasgeboren Portugese koeneusrog is een vrouwtje van 1.450 gram en 47 centimeter schijflengte. Dit relatief grote formaat is typisch voor deze soort: de rog krijgt per worp slechts één jong en heeft een dracht van ongeveer een jaar.
Volgens het Oceanogràfic maakt het jong, dat vorige week werd geboren, het goed. Ze eet inmiddels zelfstandig, volgens de verzorgers een teken van een goede start. Haar dieet bestaat uit onder meer garnalen, schelpdieren en krab. De komende weken blijft de rog nog onder observatie. Als alles goed blijft gaan, krijgt het pasgeboren exemplaar daarna een plek in het ‘Oceanen-bassin’, tussen de andere roggen en haaien.
Het team van het Oceanogràfic liet ook weten dat er binnen korte tijd mogelijk nóg een zeldzame rog in Valencia geboren wordt.
Belangrijke rol voor aquarium
De afgelopen jaren heeft het Oceanogràfic -aquarium zich ontpopt tot een belangrijke speler als het gaat om de bescherming van mariene soorten. Het aquarium organiseert regelmatig exposities en werkt daarnaast aan voortplantingsprogramma’s, genetisch onderzoek, herstelprojecten voor bedreigde soorten en het opzetten van internationale samenwerkingen op het gebied van mariene bescherming. Het centrum biedt inmiddels onderdak aan diverse bedreigde dieren, van zandtijgerhaaien tot gitaarvissen en zeeschildpadden. Al deze soorten maken deel uit van speciale onderzoeks- en herstelprogramma’s.
De geboorte van de rog heeft ook een educatieve meerwaarde. Door bezoekers bewust te maken van de kwetsbaarheid van ons ecosysteem laat het Oceanogràfic zien hoe menselijke activiteiten invloed hebben op het zeeleven. De zeldzame rog die in Valencia werd geboren onderstreept volgens het centrum hoe belangrijk dit soort initiatieven zijn.
“Elke geboorte geeft ons een unieke kans om meer over de soort te leren en zo haar toekomstperspectief te verbeteren,” aldus Marga Ardao, hoofd van de afdeling Oceanen in het Oceanogràfic.
Het Oceanogràfic-aquarium bevindt zich in het complex van de Stad van de Kunsten en Wetenschap in Valencia. Het aquarium is dagelijks geopend en goed bereikbaar met zowel de auto als het openbaar vervoer. Naast reguliere toegang zijn er ook andere activiteiten, zoals een backstage-tour, een 4D-bioscoop en verschillende rondleidingen.