Else Beekman
Spanje verwelkomt recordaantallen toeristen in 2025, maar hun economische impact vlakt opvallend af. Het afnemend toerisme zet druk op het Spaanse herstel, dat de afgelopen jaren sterk leunde op deze sector als groeimotor. Nu het toeristisch bbp minder hard groeit, rijst de vraag: wat komt ervoor in de plaats?
Dit lijkt paradoxaal aangezien Spanje in 2025 maand na maand records verbreekt als het om aantallen toeristen gaat. Uit gegevens van het Spaanse bureau voor de statistiek blijkt dat tussen januari en juli van dit jaar 55,5 miljoen toeristen Spanje als bestemming kozen. Dat is een absoluut record. Alleen betekent dit niet automatisch dat de economische bijdrage van het toerisme in hetzelfde tempo als de absolute aantallen meegroeit.
In het tweede kwartaal van 2025 groeide de Spaanse economie met 0,8% iets meer dan verwacht. Uit recente cijfers blijkt nu dat het toerisme als economische pijler minder krachtig wordt. Prognoses stellen dat het toeristisch bbp dit jaar met 2,7% groeit. En dat is een flinke daling ten opzichte van de 6% in 2024 en 7,9% in 2023.
Hoe slow travel Spanje helpt het overtoerisme te keren
Toeristen geven minder, en anders, uit
Hoewel buitenlandse bezoekers met ruim 23,7 miljard euro in het tweede kwartaal nog altijd veel geld uitgeven in Spanje is het groeitempo wel afgevlakt. De stijging van 8,6% ten opzichte van een jaar eerder is de laagste sinds de coronapandemie en minder dan voorgaande jaren. Ter vergelijking: tussen januari en juli 2024 kwamen er 11,9% meer toeristen dan in 2023, maar in 2025 is die groei teruggelopen tot 4,1%.
Duidelijk is dat het bestedingsgedrag per toerist verandert. Hogere prijzen voor vluchten en accommodaties zorgen ervoor dat bezoekers soms korter verblijven of minder geld uitgeven. Dat verklaart deels ook waarom het toerisme wel blijft groeien maar als sector steeds minder bijdraagt aan de economische dynamiek.
Ook op de arbeidsmarkt is deze afname merkbaar. In juli waren er 2,98 miljoen mensen werkzaam in de toerismesector, een stijging van 2,9% op jaarbasis, maar minder dan de 4,7% groei eerder dit jaar.
Andere sectoren nemen het stokje over
Volgens María Jesús Fernández, econoom bij denktank Funcas en aangehaald in Invertia, het economie-katern van El Español, wordt de bijdrage van het toerisme aan de economie momenteel deels overgenomen door andere sectoren. “De export van goederen, investeringen in woningbouw en in kapitaalgoederen dragen nu meer bij aan de groei”, zegt ze. Toch waarschuwt ze dat dit mogelijk niet voldoende is om het huidige groeitempo vast te houden.
Ook Omar Rachedi van Esade benadrukt het belang van diversificatie: “De Spaanse economie mag niet afhankelijk blijven van toerisme alleen. Er is behoefte aan versterking van industrie, technologie en hoogwaardige dienstverlening.”
Toerisme Costa del Sol daalt voor eerst sinds corona
Grenzen aan toeristische groei
Een andere factor die meespeelt in de afzwakkende groei is de toenemende verzadiging op sommige toeristische bestemmingen. In steden als Barcelona, Palma de Mallorca of San Sebastián zijn lokale overheden en bewoners steeds kritischer over de impact van massatoerisme op leefbaarheid, woningprijzen en openbare ruimte. In enkele gevallen zijn beleidsmaatregelen ingevoerd om de toestroom van toeristen te beperken, bijvoorbeeld door beperkingen op vakantieverhuur of hogere toeristenbelastingen.
Al dragen dit soort maatregelen bij aan een duurzamer toerisme, ze drukken op korte termijn wel op de groei van het toeristisch BBP. Voor beleidsmakers is het dan ook erg lastig een goede balans te vinden tussen economische belangen en kwaliteit van leven van de locals.
Ondanks de afname blijft het toerisme een stevige pijler onder de Spaanse economie. Volgens Exceltur zal de sector in 2025 goed zijn voor 13,2% van het BBP, iets meer dan de 12,6% van vóór de pandemie. Toch is het duidelijk dat het groeipotentieel slinkt.
Gregorio Izquierdo van het Instituto de Estudios Económicos (IEE) noemt de cijfers nog steeds “positief”, maar erkent dat het moeilijk wordt om het huidige productieniveau vol te houden. Hij wijst op geopolitieke onzekerheden, een sterke euro, en de opkomst van ‘toerismefobie’ als risicofactoren.
Toenemende concurrentie van andere bestemmingen
Naast binnenlandse beperkingen wordt het toerisme ook beïnvloedt door de internationale context. Andere landen rond de Middellandse Zee, zoals Turkije, Griekenland en Marokko, investeren fors in hun toeristische infrastructuur en marketing. Vaak zijn deze bestemmingen goedkoper en minder gereguleerd. Daarmee trekken ze toeristen aan die voorheen wellicht voor Spanje zouden kiezen. Door de verhoogde concurrentiedruk wordt Spanje gedwongen zijn positie als toeristische topbestemming te heroverwegen.
Toekomst vraagt om investeringen en beleid
Experts pleiten voor investeringen in infrastructuur, beter transport en opleiding van personeel om het toerisme in Spanje toekomstbestendig te maken. Ook het tegengaan van lokale weerstand tegen toerisme is belangrijk. Zoals Izquierdo het stelt: “Een gezond ondernemersklimaat is essentieel voor werkgelegenheid en welvaart.”
Hoewel het afnemend toerisme vooralsnog door andere sectoren wordt opgevangen, is het nog maar de vraag of deze op lange termijn voldoende krachtig zijn en kunnen voorkomen dat de Spaanse economie aan vaart verliest.
Toerismefobie Barcelona kost toeristen: bezetting daalt in augustus