Judith Goeree
Verspreid over Spanje liggen duizenden kilometers ongebruikte spoorlijnen. Sinds de jaren tachtig zijn meer dan 4.600 kilometer spoor buiten gebruik gesteld, vaak vanwege hoge onderhoudskosten of omdat de lijnen niet meer rendabel waren. Ongeveer 2.000 kilometer kreeg een tweede leven als vías verdes – groene routes voor wandelaars en fietsers. Maar wat gebeurt er met de rest van die vergeten rails?
Twee innovatieve projecten willen die infrastructuur nieuw leven inblazen met een verrassend idee: kleine, autonome minitreinen op verlaten spoor. Deze stille, elektrische voertuigen rijden zonder machinist en met minimale impact op het milieu.
Duitse inspiratie: Reakt
In Duitsland is het project Reakt al in volle gang. Onder leiding van de Universiteit van Kiel en gesteund door het Ministerie van Transport, wordt een verlaten spoorlijn van 17 kilometer gebruikt om een netwerk van autonome minitreinen te testen. Deze voertuigen zijn uitgerust met AI, sensoren en slimme software, waardoor ze zelfstandig kunnen rijden en reageren op hun omgeving. Het doel? Een flexibel, duurzaam vervoerssysteem dat op aanvraag rijdt en nauwelijks infrastructuur vereist.
Spaanse ambitie: RuRail
In Spanje probeert het project RuRail, opgezet door ondernemer Rainer Uphoff, het Duitse model te vertalen naar Spaanse omstandigheden. De minitreinen zouden vooral ingezet worden in landelijke gebieden waar conventionele treinverbindingen niet rendabel zijn. De minitrein kan een uitkomst zijn voor inwoners die nu afhankelijk zijn van de auto. Een kleine elektrische trein zou een duurzaam alternatief zou kunnen bieden.
Uphoff wijst erop dat automatische treinen in Spanje geen compleet nieuw idee zijn. “De shuttletrein naar Terminal 4 op de luchthaven van Madrid rijdt al zonder machinist, net als sommige metrolijnen in andere landen. Maar dat gebeurde altijd in volledig afgesloten omgevingen – met hekken en deuren – zodat niemand het spoor kan betreden,” legt hij uit.
Duurzaam, slim en lokaal
Beide projecten passen perfect in de bredere Europese trend van duurzame mobiliteit en circulair denken. In plaats van nieuwe wegen aan te leggen, wordt gekeken naar wat er al is – en hoe dat slimmer benut kan worden.
De voertuigen bieden plaats aan 15 tot 20 passagiers en rijden op batterijen, opgeladen met zonne-energie. Ze kunnen ook lichte vracht vervoeren en meerdere eenheden koppelen bij grotere vraag. De autonome minitreinen zouden op aanvraag rijden, bijvoorbeeld via een app, en kunnen worden ingezet voor korte ritten tussen dorpen, scholen, ziekenhuizen of toeristische trekpleisters.
De Universiteit van Granada ontwikkelt akoestische sensoren die het spoor continu monitoren. Zo worden slijtage, obstakels of andere problemen vroegtijdig opgespoord en kan de veiligheid worden gegarandeerd.
Juridische hobbels
Toch is de weg naar implementatie nog lang. De Spaanse wetgeving is momenteel niet ingericht op autonome voertuigen op het spoor, en er zijn nog technische en juridische hobbels te nemen. Maar de potentie is groot: hergebruik van bestaande spoorlijnen, vermindering van CO₂-uitstoot en betere bereikbaarheid van afgelegen gebieden.
Toekomstmuziek?
Hoewel de technologie al bestaat, is het nu vooral een kwestie van politieke wil, regelgeving en lokale samenwerking. Als Spanje erin slaagt om de juridische barrières te slechten, zou het land een pionier kunnen worden in deze nieuwe vorm van duurzaam spoorvervoer.
Een slimme, stille revolutie op rails – wie weet rijdt er in de toekomst een autonome minitrein door jouw favoriete Spaanse dorp.
Andalusië zet zeewier in als mest voor duurzame landbouw