Else Beekman
De Aziatische alg Rugulopteryx okamurae groeit in rap tempo uit tot een grote bedreiging voor de Spaanse kust. Gemeenten van Cádiz tot Málaga ruimen dagelijks tonnen aangespoelde algen, maar zien amper resultaat. De economische, ecologische en toeristische schade stapelt zich op.
De alg is oorspronkelijk afkomstig uit Zuidoost-Azië en belandde vermoedelijk rond 2015 via ballastwater van vrachtschepen in de Spaanse wateren. Volgens biologen van de Universiteit van Cádiz begon de opmars in de Straat van Gibraltar. Tegenwoordig tiert de Aziatische alg ook welig langs de Atlantische kust, de Middellandse Zee, op de Canarische Eilanden en zelfs in het Cantabrisch gebied.
De soort hecht zich stevig aan rotsen en verdringt daarmee lokale zeeplanten die essentieel zijn voor de biodiversiteit. Omdat de alg hier geen natuurlijke vijanden heeft, breidt ze zich ongehinderd uit. Onderzoeker Juan José Vergara noemde dit in El País “een ecologische verandering zonder precedent”.
Schade aan visserij en toerisme
Niet alleen de natuur lijdt. In vissershavens in Málaga en Granada raken netten verstopt en scheepsschroeven geblokkeerd. Kleine vissers betalen duizenden euro’s extra aan schoonmaak en zien hun opbrengsten dalen. De aanvoer van soorten als octopus en kreeft loopt merkbaar terug, zo blijkt uit cijfers van Diario SUR.
Ook het toerisme krijgt klappen. Vooral op stranden in de provincie Málaga zorgen dikke lagen stinkende algen voor klachten van badgasten. Hotels vrezen reputatieschade via sociale media. Málaga Hoy meldde dat ondernemers hun inkomsten al zien dalen, omdat toeristen alternatieve bestemmingen kiezen.
Gemeenten aan hun taks
In steden als Cádiz en Marbella is de situatie volgens lokale bestuurders inmiddels onhoudbaar. Alleen al op het strand La Caleta is sinds mei meer dan 1,2 miljoen kilo Aziatische alg verwijderd. Toch ligt het zand de volgende ochtend telkens opnieuw bedekt onder een bruin, glibberig tapijt.
De stad Cádiz heeft de hulp ingeroepen van de Junta de Andalucía en het ministerie voor Ecologische Transitie. Er is dringend behoefte aan extra materieel, personeel en financiering. “Het voelt als een strijd die je niet kunt winnen”, verklaarde een gemeentewoordvoerder tegenover El Diario.
Weinig perspectief op snelle oplossing
Wetenschappers wijzen erop dat de Aziatische alg zich rap voortplant. Zelfs kleine restjes kunnen een nieuwe kolonie vormen. Daardoor is volledige uitroeiing op korte termijn vrijwel onmogelijk.
Bovendien brengt het afvoeren van de biomassa nieuwe problemen met zich mee. Rottende algen stoten broeikasgassen uit en kunnen giftige stoffen afscheiden die schadelijk zijn voor zeeleven. Bedrijven die innovatieve toepassingen ontwikkelen, zoals bioplastic of compost, mogen de algen niet zonder speciale vergunningen gebruiken.
Wat wordt er gedaan?
De Junta de Andalucía werkt aan plannen voor:
- compensatie voor vissers en gemeenten,
- experimenten met verwerking tot biobrandstof,
- versoepeling van regels voor circulair gebruik.
Daarnaast pleiten lokale overheden voor strengere controles op ballastwater in havens om nieuwe import te beperken. Toch geven experts aan dat de bestaande populatie waarschijnlijk niet meer volledig te verwijderen is.
Plaag wordt kans?
Ondanks alle kosten en nadelen, is er ook een kans dat de Aziatische alg iets positiefs voortbrengt: het Andalusische onderzoeksinstituut IFAPA en bedrijf Valoriza onderzoeken of de algen als duurzaam compostmiddel kunnen dienen voor landbouwgewassen. In Tarifa leverde een vergelijkbare aanpak al positieve resultaten op bij het herstel van zieke kurkeiken. Zo zou de hardnekkige alg uiteindelijk bijdragen aan een gezonder ecosysteem én duurzamere landbouw in Andalusië.
Andalusië strijdt tegen invasieve Aziatische alg die zeeleven vernietigt