Judith Goeree
De Costa del Sol blijft in rap tempo verstedelijken. Tientallen gemeenten zetten hun bouwplannen door, ondanks de groeilimieten die de Junta de Andalucía twintig jaar geleden vastlegde. In steden als Estepona, Vélez-Málaga en Manilva worden plannen voorbereid die tot een verdubbeling van het inwonertal kunnen leiden. Ondertussen dreigt de bestaande infrastructuur in de regio te bezwijken onder de druk.
Verstedelijking overschrijdt afgesproken limieten
In 2006 introduceerde de Junta een ruimtelijk ordeningsplan (POTA) als instrument om ongecontroleerde verstedelijking aan de kust in te dammen. De afspraken beperkten de maximale groei van de bevolking tot 30 procent ten opzichte van het jaar 2006. Maar inmiddels overschrijden veel gemeenten die grens ruimschoots of zijn dat van plan.
Uit berichtgeving van El Español blijkt dat meer dan de helft van de kustgemeenten bouwplannen heeft die de grenzen van het POTA overschrijden. Vooral in Estepona, Manilva en Vélez-Málaga liggen vergevorderde ontwerpen klaar die uitgaan van een verdubbeling van het bevolkingsaantal.
Wat regelt het POTA?
Het Plan de Ordenación del Territorio de Andalucía (POTA) is het ruimtelijk kader dat bepaalt hoe het grondgebied van Andalusië mag worden gebruikt en ontwikkeld. Het plan legt vast waar wel en niet gebouwd mag worden, in welke mate steden en dorpen mogen groeien, en hoe ruimte moet worden gereserveerd voor natuur, landbouw en infrastructuur. Zo bevat het onder meer:
- Groeinormen voor gemeenten: maximale bevolkingsgroei van 30% t.o.v. 2006.
- Ruimtelijke zonering: afbakening van stedelijk gebied en bescherming van open ruimte.
- Regels voor infrastructuur: bouw mag alleen als er ook voldoende wegen, openbaar vervoer en voorzieningen worden gepland.
- Beperking van versnippering: het plan voorkomt dat gemeenten op eigen houtje uitbreiden zonder regionale afstemming.
Het doel is om economische ontwikkeling, woningbouw en mobiliteit te combineren met behoud van landschap, milieu en leefbaarheid. Sinds 2024 werkt de Junta aan een herziening van het plan, om beter te kunnen inspelen op de toegenomen ruimtelijke druk.
Málaga zelf als voorbeeld én waarschuwing
Ook de stad Málaga zelf heeft torenhoge ambities. In de begroting voor 2026 is 29 miljoen euro gereserveerd voor de bouw van ruim 2.200 woningen. In totaal wil het stadsbestuur meer dan 5.000 nieuwe woningen gaan bouwen. Daarnaast worden commerciële panden omgezet in woningen, en zijn er plannen voor nieuwe, betaalbare huurwoningen voor huurprijzen tussen 450 en 600 euro per maand. Deze initiatieven moeten deels de gevolgen opvangen van jarenlange woningnood en een snel stijgende vraag, mede aangejaagd door toerisme en buitenlandse investeerders.
Grenzen infrastructuur: blokkade bij aansluiting MA-20
Toch lopen de uitbreidingsplannen ook tegen harde grenzen aan. Zo weigerde de Spaanse overheid recent toestemming voor een nieuwe aansluiting van de boulevard Adolfo Suárez op de snelweg MA-20 in Málaga. De reden: de afstand tot andere op- en afritten is te klein, wat volgens verkeersdiensten tot gevaarlijke situaties zou leiden. Het voorval maakt duidelijk dat steden als Málaga sneller bouwen dan ze hun wegen- en mobiliteitsnet kunnen aanpassen. Zonder structurele investeringen in infrastructuur dreigt uitbreiding daarom letterlijk vast te lopen.
Huizenprijzen Spanje stijgen ongekend hard
Vastgoedprijzen stijgen sneller dan het aanbod
Tegelijkertijd stijgen de vastgoedprijzen in de regio snel. De gemiddelde prijs per vierkante meter in de provincie Málaga ligt inmiddels rond de 3.850 euro. Buitenlandse investeerders en de aantrekkingskracht van de regio als luxe- en toeristische bestemming zorgen voor een blijvend hoge vraag, terwijl het aanbod slechts mondjesmaat groeit.
Junta herziet POTA, maar tijd dringt
De Junta de Andalucía werkt inmiddels aan een herziening van het POTA, die beter moet aansluiten op de huidige demografische en economische druk. Het nieuwe plan moet ruimte bieden aan groei, zonder dat dit ten koste gaat van bereikbaarheid, openbare voorzieningen of het behoud van open ruimte en natuurgebieden.
Zolang die nieuwe richtlijnen er echter niet zijn, blijft de huidige situatie een juridisch grijs gebied waarin gemeenten feitelijk bouwen zonder formeel kader.
Groei stuit op grenzen
De spanning tussen woningbehoefte en ruimtelijke capaciteit tekent zich steeds scherper af. Terwijl de ene hand bouwprojecten versneld doorvoert, trekt de andere hand aan de noodrem. Zelfs tijdens bouwprojecten ontstaan nieuwe obstakels. Zo moesten werkzaamheden aan een nieuw stadspark in de stad Málaga onlangs tijdelijk worden stilgelegd na de vondst van menselijke resten uit de Romeinse tijd.
Het dilemma is duidelijk: de Costa del Sol wil blijven groeien, maar de ruimte en voorzieningen lijken hun grenzen te hebben bereikt. De vraag is niet langer óf, maar hoe lang die groei nog houdbaar is.
Bronnen: El Español, Cadena Ser
Sterk uiteenlopende Spaanse huizenprijzen: wie heeft er gelijk?