Else Beekman
Midden in het rumoer rond de corruptieschandalen die de regeringspartij PSOE teisteren, komt een andere zaak boven drijven. Justitie in Spanje onderzoekt een mogelijk grootschalig corruptieschandaal rond voormalig minister Cristóbal Montoro van Financiën (PP). Hij zou zijn functie hebben misbruikt om bedrijven uit zijn eigen adviesbureau te bevoordelen.
Cristóbal Montoro was minister van Financiën tijdens de regeringen van Mariano Rajoy (2011-2018), de periode dat Spanje met een grote economische crisis te maken had. Een Spaanse rechter onderzoekt momenteel of Montoro zijn politieke invloed gebruikte om wetgeving aan te passen ten gunste van bedrijven die klant waren bij zijn voormalige adviesbureau Equipo Económico. Dat bureau had hij al opgericht voordat hij minister werd.
De verdenking is dat Montoro, samen met topambtenaren binnen het ministerie, wetten en regels zou hebben veranderd in ruil voor betalingen vanuit het bedrijfsleven. Die zouden zijn gelopen via zijn oude bureau, dat volgens het onderzoek op de achtergrond invloed bleef uitoefenen.
Montoro heeft alle beschuldigingen tot nu toe ontkend en stelt dat hij onschuldig is. Volgens zijn advocaten handelde hij altijd binnen de grenzen van de wet en zijn de aantijgingen politiek gemotiveerd.
Eerste bevindingen: bevoordeling gasbedrijven
Uit de tot nu toe beschikbare stukken blijkt dat vooral bedrijven uit de industriële gassector zouden zijn bevoordeeld, zoals Air Liquide, Abelló, Messer, Praxair en Carburos Metálicos. Maar volgens bronnen binnen het onderzoek breidt het dossier zich uit naar andere sectoren en mogelijk ook naar andere vormen van politieke beïnvloeding.
De rechter in Tarragona stelt binnenkort 17 delen van het hoofddossier beschikbaar aan de betrokken partijen. Die documenten vormen slechts een deel van het onderzoek. Andere delen blijven voorlopig geheim, omdat ze gevoelige informatie bevatten over politieke zaken die de Partido Popular zouden kunnen schaden, zoals de ‘caja B’ (zwarte kas) en het omvangrijke corruptieschandaal ‘Gürtel’.
Politieke rivalen mogelijk doelwit
Het onderzoek gaat ook na of bepaalde politieke figuren doelwit zijn geweest van bewuste tegenwerking. Zo zou uit interne e-mails blijken dat topambtenaren binnen het ministerie geprobeerd hebben om onderzoeken tegen de PP te vertragen, en personen te benadelen die geen vrienden waren van de partij.
Onder de namen die in het dossier opduiken zijn oud-minister Rodrigo Rato en voormalig regiopresident Esperanza Aguirre (beiden van de PP). Verder duikt ook de naam op van Juan Carlos Monedero, mede-oprichter van de partij Podemos. Monedero liet aan de Spaanse zender Cadena SER weten dat hij overweegt zich te voegen als benadeelde partij in de zaak.
Netwerk binnen ministerie
De rechter spreekt van een georganiseerde structuur binnen het ministerie van Financiën die tussen 2012 en 2018 actief zou zijn geweest. Die structuur zou systematisch betalende bedrijven een voorkeursbehandeling geven.
In totaal zijn 28 personen en 5 bedrijven officieel in staat van beschuldiging gesteld. De aanklachten zijn ernstig: omkoping, machtsmisbruik, fraude, corruptie en valsheid in geschrifte.
Hoewel het onderzoek begon met vermoedens van belangenverstrengeling binnen de gassector, wijst alles erop dat de zaak een veel grotere omvang heeft. Niet alleen kunnen meer bedrijven betrokken blijken, ook de politieke implicaties lijken steeds ernstiger te worden.
Politieke reacties op het nieuwe corruptieschandaal
Het nieuws over het mogelijke corruptieschandaal rond Montoro maakt flink wat los in de Spaanse politiek. Vanuit de oppositie, zelf geplaagd door corruptieschandalen, klinkt vooral harde kritiek. Partijen als de PSOE en Podemos eisen openheid van zaken en verzoeken om een parlementaire onderzoekscommissie. Zij vinden dat de zaak laat zien hoe diep de banden tussen politiek en bedrijfsleven in het verleden waren en willen duidelijkheid over de rol van het ministerie van Financiën in die periode.
Bij de Partido Popular zelf houdt men de kaken voorlopig stijf op elkaar. De partijtop wijst erop dat Montoro al jaren geen actieve rol meer speelt binnen de PP. Ook wordt benadrukt dat men het onderzoek met vertrouwen tegemoetziet. Achter de schermen zou er echter wel bezorgdheid zijn: sommige partijleden vrezen dat de zaak opnieuw negatieve publiciteit oplevert, vooral nu er verkiezingen voor de deur staan.
Bronnen: CadenaSer, El País, El Mundo
Hoe de ‘Koldo-zaak’ opnieuw Spanje’s goed georganiseerde corruptie belicht