Judith Goeree
Op 25 juli viert Spanje de Día de Santiago Apóstol, een dag gewijd aan de apostel Jakobus, in het Spaans bekend als Santiago. Hij is de patroonheilige van het land en de oorsprong van deze feestdag ligt diep verankerd in de geschiedenis van het christendom én van Spanje zelf. Deze dag staat in het teken van religie, historische herinnering, nationale symboliek en regionale identiteit. Maar wat wordt er precies gevierd? En waarom is deze apostel zo belangrijk geworden voor Spanje?
Wie was Santiago?
Santiago – of Sint-Jakobus – was een van de twaalf leerlingen van Jezus. Hij was de zoon van Zebedeüs en Salomé, en werkte als visser samen met zijn broer Johannes. In het Nieuwe Testament staat hij bekend als een vurige, daadkrachtige figuur. Jezus noemde hem zelfs een van de “zonen van de donder”, vanwege zijn temperament.
Jakobus was volgens de overlevering de eerste apostel die het martelaarschap onderging: hij werd rond het jaar 44 onthoofd in Jeruzalem.
En wat heeft hij met Spanje te maken?
Volgens een oude christelijke traditie zou Jakobus voor zijn dood naar het westen van het Romeinse Rijk zijn gereisd – het huidige Spanje – om het evangelie te verkondigen. Na zijn dood zouden zijn volgelingen zijn lichaam naar Galicië hebben overgebracht, waar het begraven werd.
In de 9e eeuw werd zijn graf volgens de overlevering herontdekt in Santiago de Compostela, waar later een indrukwekkende kathedraal verrees. Dat werd het begin van de beroemde pelgrimsroute Camino de Santiago, die jaarlijks nog steeds tienduizenden wandelaars, gelovigen en spirituele reizigers trekt.
Waarom is hij patroonheilige van Spanje?
In de middeleeuwen werd Santiago steeds meer een symbool van het christelijke Spanje. Tijdens de Reconquista – de eeuwenlange herovering van Spanje op het Moorse bewind – zou hij volgens legenden zijn verschenen op het slagveld om de christenen bij te staan in hun strijd tegen de islamitische heersers. Zo ontstond het beeld van Santiago Matamoros (Sint-Jakobus de Morendoder), rijdend op een wit paard met getrokken zwaard.
In 1630 werd hij officieel Santiago uitgeroepen tot patroonheilige van Spanje door paus Urbanus VIII.
Hoe viert Spanje de Día de Santiago?
De manier waarop Spanje de Día de Santiago viert, verschilt per regio en gemeente. In sommige autonome regio’s, zoals Galicië, Madrid, Navarra en het Baskenland, is 25 juli een officiële feestdag. Daarnaast geldt de dag in veel andere plaatsen als lokale feestdag, waaronder Girona, Santander, Vélez-Málaga en Petín, waar men eigen tradities en festiviteiten in ere houdt.
Nationale dag van Galicië
In Galicië is 25 juli niet alleen religieus, maar ook politiek-cultureel belangrijk. De Día de Santiago is daar ook de Nationale dag van Galicië. Een dag waarop de Galiciërs hun taal, cultuur en regionale identiteit vieren. De stad Santiago de Compostela staat op 24 en 25 juli bol van processies, toespraken, concerten en de beroemde vuurwerkshow Fuegos del Apóstol. Een van de hoogtepunten is de indrukwekkende middernachtmis in de kathedraal van Santiago, waar de Botafumeiro, een gigantisch wierookvat, door de lucht zwaait.
Op de Canarische Eilanden
In Santa Cruz de Tenerife wordt rond deze dag ook de historische overwinning op de Britse admiraal Nelson herdacht. De apostel wordt daar gezien als beschermheilige van die overwinning in 1797.
Santiago symbool voor pelgrims
Voor veel Spanjaarden is 25 juli een dag van identiteit, spiritualiteit en traditie. Voor pelgrims is het een bekroning van hun tocht naar Santiago de Compostela. Gelovigen zien deze dag als een belangrijk eerbetoon aan een belangrijke heilige. En voor de Galiciërs is het een dag waarop religie en regionale trots samenkomen.
Zelfs voor wie niet religieus is, blijft de figuur van Santiago belangrijk als cultureel symbool. De illustere heilige vormt een brug tussen heden en verleden, al was het alleen maar vanwege de duizenden pelgrims die jaarlijks nog steeds hun weg vinden naar de Galicische hoofdstad die zijn naam draagt.
Bronnen:
Wat zijn de nationale en regionale feestdagen in Spanje in 2025?