Elize van Loon
EU-ministers hebben maandag in Brussel nieuwe, strengere terugkeerregels voor afgewezen asielzoekers goedgekeurd. De regels maken het mogelijk om zogeheten return hubs – terugkeercentra – buiten Europa op te zetten en te gebruiken. Ook voeren de lidstaten een vrijwillige wederzijdse erkenning van terugkeerbeslissingen in. Het doel is om de terugkeer van mensen zonder verblijfsrecht te versnellen en eenvoudiger te maken.
Volgens de nieuwe regels mogen migranten worden teruggestuurd naar landen die de EU als veilig beschouwt. Daar moeten zij hun asielprocedure verder afwachten. Deze landen hoeven geen directe band te hebben met de migrant. Op de lijst staan onder meer Marokko, Colombia, Bangladesh, Egypte, India, Kosovo en Tunesië. Ook kandidaat-lidstaten zoals Albanië, Servië en Turkije vallen hieronder.
Spanje zegt nee
De Spaanse minister van Binnenlandse Zaken, Fernando Grande-Marlaska, verzette zich tegen het plan. Hij sprak over juridische, politieke en economische twijfels. Volgens hem kunnen de terugkeercentra de relaties met belangrijke partnerlanden schaden. Ook waarschuwde hij dat het systeem de rechten van asielzoekers kan aantasten.
Weinig steun voor Spanje
Bij de discussie over het concept van veilige derde landen kreeg Spanje steun van Portugal en Frankrijk. Maar bij de terugkeercentra stond Spanje volledig alleen. Geen enkele andere minister sprak zich tegen uit. De Deense minister van Binnenlandse Zaken, Rasmus Stoklund, benadrukte dat Europa onder druk staat door hoge aantallen irreguliere migranten. Hij wees op de vele doden in de Middellandse Zee en de rol van mensensmokkelaars. Volgens hem zorgt het huidige systeem voor een “aanzuigende werking”. Daarom steunen de meeste landen het idee om asielprocedures buiten de EU te laten plaatsvinden.
Europees Parlement moet nog stemmen
Het plan moet nog worden goedgekeurd door het Europees Parlement. Dit zal naar verwachting geen problemen opleveren. De Europese Commissie had eerder al gevraagd om “innovatieve oplossingen” voor migratiebeheer.
Andere besluiten
Naast de nieuwe regels besloten de lidstaten om 21.000 asielzoekers te herplaatsen uit landen die onder grote druk staan. Ook komt er 420 miljoen euro steun. Dit is minder dan de 30.000 herplaatsingen en 600 miljoen euro die de Commissie en Spanje hadden voorgesteld.
Spanje steeds meer geïsoleerd
Het debat laat zien dat Spanje steeds vaker een andere koers vaart dan de rest van Europa. Dit geldt niet alleen voor migratie, maar ook voor onderwerpen als defensie-uitgaven en de groene transitie. Terwijl veel landen hun militaire budget fors verhogen, wil Spanje niet verder gaan dan 2% van het bbp.