We schreven eerder deze week over een grootschalig onderzoek van onder meer de Spaanse krant El Confidencial naar de duistere kanten van de Europese en Spaanse migratiecontrole. Geld van de EU wordt onder het mom van samenwerkingen tussen Spanje en diverse autoritaire Afrikaanse regimes ingezet met grove mensenrechtenschendingen tot gevolg en andere averechtse effecten.
Nu onthult een ander grootschalig onderzoek van diverse internationale media, waaronder de Spaanse krant El País en het Nederlandse NRC dat Turkije een uitgebreid netwerk van detentie- en deportatiecentra heeft opgezet, gefinancierd door de Europese Unie (EU). Deze centra, oorspronkelijk bedoeld om vluchtelingen op te vangen, worden nu gebruikt voor de massale detentie en gedwongen deportatie van migranten, waarbij mensenrechten op grote schaal worden geschonden.
Miljoenen euro’s voor migratiecontrole
Sinds het migratieakkoord tussen Turkije en de EU in 2016, waarbij Turkije beloofde migranten tegen te houden die naar Europa willen, heeft de EU meer dan 11,5 miljard euro overgemaakt aan de Turkse regering. Dit geld was oorspronkelijk bedoeld om te helpen bij de opvang en integratie van vluchtelingen. Echter, volgens het onderzoek wordt een aanzienlijk deel van dit geld nu gebruikt voor het bouwen en onderhouden van detentiecentra en voor deportaties naar landen als Syrië en Afghanistan.
Volgens de organisatie Global Detention Project heeft Turkije één van de grootste detentiesystemen voor migranten ter wereld, met een capaciteit vergelijkbaar met die van heel Europa. In deze centra worden systematisch de rechten van migranten geschonden. Bronnen melden epidemieën van huidziekten zoals schurft of luchtweginfecties, waaronder uitbraken van tuberculose die in ten minste twee centra zijn gemeld. De EU zou hiervan op de hoogte zijn, maar blijft het systeem financieren. “Het lijkt op een concentratiekamp, met hoge hekken, prikkeldraad, geschutskoepels en soldaten met machinegeweren. Tussen de kazernes zag je groepen migranten hurken, bewaakt door de politie”, zegt een migrant tegen de journalisten. De meerderheid van de geraadpleegde advocaten, activisten en voormalige gedetineerden beweert dat geweld en mishandeling systematisch voorkomen.
Misstanden en gedwongen deportaties
Het onderzoek onthult dat migranten in deze Turkse centra worden vastgehouden onder erbarmelijke omstandigheden. Ze worden vaak mishandeld en gemarteld, en velen worden zonder proces gedeporteerd naar hun thuisland, ondanks het gevaar dat ze daar lopen. Zo werd de Syrische Sami, terwijl hij in een Turks ziekenhuis werd behandeld voor tuberculose, door de politie opgepakt en gedeporteerd naar Syrië, waar hij zijn leven riskeert.
Volgens het onderzoek zijn sinds 2016 meer dan twee miljoen migranten door Turkije gedetineerd en zijn er duizenden gedeporteerd naar conflictgebieden zoals Afghanistan en Syrië. In veel gevallen werden ze onder druk gezet om ‘vrijwillig’ terug te keren, vaak door middel van geweld of bedreigingen.
Scherpe kritiek op de EU
De bevindingen werpen vragen op over de rol van de EU in het Turkse migratiebeleid. Terwijl de EU zelf zegt mensenrechten hoog in het vaandel te hebben, blijkt uit dit onderzoek het tegendeel. Europese fondsen worden gebruikt om een systeem te financieren waarin mensenrechten ernstig worden geschonden. Ondanks talrijke rapporten en waarschuwingen van mensenrechtenorganisaties, blijft de EU haar steun aan Turkije voortzetten. Dat leidt tot groeiende kritiek van activisten en politici.
Het onderzoek
De afgelopen tien maanden heeft een groep journalisten van El País, NRC , L’Espresso , Etilaat Roz , SIRAJ , Der Spiegel , Le Monde en Politico , gecoördineerd door Lighthouse Reports, documenten aan het licht gebracht, satellietbeelden en sociale netwerken geanalyseerd. Daarbij hebben ze meer dan honderd bronnen in Turkije, Syrië, Afghanistan en verschillende Europese landen geïnterviewd om te reconstrueren hoe dit systeem van het uitbesteden van migratiebeheer werkt. En hoe de autoriteiten in Brussel zich bewust zijn van de situatie en er zelfs tevreden mee lijken te zijn.
Lees ook: Migratiecontrole met een duistere kant: Spaanse samenwerking met Afrikaanse regimes