Foute Doñana-aardbeien besproeid met gestolen water in Europese supermarkten

door Else BeekmanElse Beekman
geschreven door Else BeekmanElse Beekman
Doñana-aardbeien

Op maar liefst 1.360 hectare landbouwgrond rond het beschermde gebied en Nationale Park Doñana worden illegaal rode vruchten zoals aardbeien en frambozen geteeld. Dit gebeurt buiten de toegestane zones. Opmerkelijk is: deze vruchten die besproeid werden met gestolen water eindigen gewoon in onze supermarkten.

Dat blijkt uit recent onderzoek van het Wereld Natuur Fonds (WWF). Die heeft vastgesteld dat boeren in Doñana illegaal water en land gebruiken voor hun gewassen. Met behulp van geavanceerde technieken zoals satellietbeelden en luchtfoto’s, maar ook door directe observaties heeft de organisatie dit vastgesteld. Dit terwijl het gebied kampt met ernstige droogte en de unieke biodiversiteit onder druk staat.

De impact op de markt

Deze illegale praktijken hebben niet alleen gevolgen voor de natuur, maar ook voor de consument. Het WWF schat dat er jaarlijks ongeveer 35.000 ton aan illegaal geteelde rode vruchten naar de Europese markt wordt gebracht. Illegale irrigatie beperkt zich dus niet tot kleine gebieden. Van de totale “illegale oppervlakte” komt 294,8 hectare overeen met illegaal geïrrigeerde boerderijen in bosgebieden met een hoge ecologische waarde. Dat wil zeggen in een gebied waar boeren opzettelijk massa’s bomen kappen om hun illegale gewassen te vestigen.”

Negen kubieke hectare illegaal water

Het rapport van WWF maakt bovendien een schatting van hoeveel water er volgens de organisatie “illegaal is gewonnen om deze gewassen te irrigeren”. Dat cijfer kan “tot negen kubieke hectare oplopen”. Volgens de NGO  betekent dat “een bedreiging voor het herstel van de watervoerende laag, die zich op het maximale alarmniveau bevindt.”

De algemeen secretaris van het WWF verklaarde: “Het is onaanvaardbaar dat miljoenen kilo’s aardbeien en ander rood fruit, geïrrigeerd met gestolen water uit Doñana in veel nationale en buitenlandse supermarkten belanden. Bovendien gebeurt dat geheel straffeloos en voor de ogen van alle verantwoordelijke overheden. Dat terwijl Doñana op de rand staat van een ecologische ineenstorting’.

WWF eist actie

Het WWF eist daarom actie van de Spaanse overheid en de Europese supermarkten. Ze benadrukken dat het essentieel is om de illegale teelt en watergebruik aan te pakken om Doñana te beschermen. Het natuurgebied staat bekend om zijn unieke flora en fauna en speelt een cruciale rol in het Europese ecologische netwerk.

Kun je ‘foute aardbeien’ uit Doñana herkennen?

Feit is dat het identificeren van de ‘legale’ Doñana-aardbeien voor de consument een vrijwel onmogelijke missie is. Productie met toestemming om water uit de watervoerende laag te onttrekken is namelijk zeer vermengd met productie zonder toestemming. Dat gebeurt zelfs op dezelfde boerderijen. Ook voor de meest veeleisende keurmerken, maakt dit certificering moeilijk schrijft Eldiario.es. Bedrijven die overal vergunningen voor hebben, kunnen alsnog een deel van hun oogst besproeien met water uit een illegale put. Hier volgen een paar manieren om de kans dat je ‘foute aardbeien’ koopt te verkleinen:

1. Zoek naar certificeringen

Kijk op de verpakking voor certificeringen van duurzame landbouwpraktijken. Certificaten zoals GlobalG.A.P., Fair Trade of biologische certificeringen geven aan dat de producten volgens bepaalde duurzaamheidsnormen zijn geteeld. Deze normen kunnen onder meer betrekking hebben op watergebruik.

2. Koop biologisch

Biologische aardbeien worden geteeld met respect voor het milieu. Daarbij wordt het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen beperkt en zijn er vaak strengere eisen voor watergebruik. Hoewel dit niet altijd garandeert dat er geen water uit Doñana is gebruikt, verkleint het wel de kans op milieuschade of illegaliteit.

3. Directe informatie van de producent

Sommige producenten vermelden op hun website of verpakking informatie over hun teeltpraktijken, inclusief watergebruik. Zoek naar producenten die transparant zijn over hun bronnen en duurzaamheidsinspanningen.

Campagne tegen Doñana-aardbeien

Vorig jaar hield de Duitse vereniging Campact nog een campagne om ‘droogte-aardbeien’ uit Doñana te boycotten. Die had tot gevolg dat kritische consumenten sowieso geen aardbeien uit Spanje meer kochten. Daarmee hadden de ‘goeden’ dus flink te lijden onder de ‘kwaadwillenden’. Manuel Delgado is woordvoerder van de landbouwersvereniging uit Almonte. Hij beaamt dat “het controleren van het watergebruik in Doñana ingewikkeld is” vanwege de “complexiteit” van de zaak in een omgeving waarin “alles enorm is vermengd.”