Else Beekman
Onder luid applaus van duizenden toeschouwers is maandag de Global Sumud Flotilla vanuit de haven van Barcelona vertrokken naar Gaza. De vloot, bestaande uit zo’n twintig schepen met ruim 300 deelnemers uit 45 landen, heeft als doel de Israëlische maritieme blokkade van Gaza te doorbreken en dringend noodzakelijke humanitaire hulp te leveren.
De Global Sumud Flotilla is een internationale humanitaire missie bestaande uit tientallen boten. De term “Sumud” is Arabisch voor standvastigheid en symboliseert de volharding van het Palestijnse volk én de inzet van de activisten. De vloot vertrok in twee fases: de eerste lichting op maandag 1 september vanuit Barcelona. Deze diende wegens slecht weer tijdelijk terug te keren en voer opnieuw uit op 1 september. De tweede vertrok op 4 september vanuit havens in onder meer Tunesië. De schepen vervoeren hulpmedewerkers, voedsel, medische apparatuur, medicijnen en andere hulpgoederen.
Initiatief uit meerdere werelddelen
Het initiatief ontstond in juli 2025 en is het resultaat van een samenwerking tussen meerdere solidariteitsbewegingen:
- Sumud Flotilla uit de Maghreb, met steun uit Noord-Afrika
- Global Movement to Gaza, een wereldwijd grassroots-netwerk
- Sumud Nusantara, een Aziatische delegatie geleid door activisten uit Maleisië en acht andere landen
- Freedom Flotilla Coalition, die eerder al in juni een poging deed, maar toen werd onderschept door het Israëlische leger
Het coördinatiecomité bestaat uit 13 mensen, waaronder de Zweedse klimaatactiviste Greta Thunberg en de Braziliaanse activist Thiago Ávila. Zij zaten eerder aan boord van het schip Madleen dat werd onderschept door Israël.
Internationale steun en politieke deelname
Aan boord zijn activisten, artsen, journalisten, kunstenaars en politici. Opvallende namen zijn Ada Colau (voormalig burgemeester van Barcelona), acteur Liam Cunningham, de Spaanse acteur Eduardo Fernández, en politici als Juan Bordera (Compromís), Lucía Muñoz Dalda (voormalig parlementslid voor Podemos) en Pilar Castillejo (CUP).
De missie wordt wereldwijd ondersteund. In België werd zelfs via crowdfunding een volledig schip gefinancierd. Meer dan 15.000 vrijwilligers meldden zich aan om te helpen met logistiek, bemanning of ondersteuning. In Catalonië openden ruim 200 gezinnen hun deuren voor deelnemers. Ook werden sporthallen en openbare ruimtes beschikbaar gesteld.
Cultureel programma en media-aandacht
Voorafgaand aan het vertrek vond een driedaags cultureel evenement plaats aan de Moll de la Fusta in Barcelona. Er waren concerten van onder andere Morad, Macaco en pianiste Clara Peya. Ook waren er lezingen, workshops en toespraken van internationale gasten.
Dreigingen en reactie op Israëlische uitspraken
De Israëlische minister van Nationale Veiligheid, Itamar Ben-Gvir, heeft gedreigd de deelnemers als “terroristen” te bestempelen. Volgens berichten in The Jerusalem Post wil hij dat activisten voortaan worden opgesloten in gevangenissen voor terreurverdachten en geen milde behandeling krijgen.
De organisatie van de Global Sumud Flotilla heeft deze uitlatingen scherp veroordeeld en noemt ze een schending van het internationaal humanitair recht en de Conventies van Genève. In een verklaring stelt zij: “Dergelijke dreigementen zijn ongegrond en onrechtvaardig.”
Desinformatie en online steun
De missie trekt wereldwijd aandacht, maar leidt ook tot verspreiding van desinformatie. Zo werd een video van een pro-Palestina-demonstratie in Bilbao uit 2024 onterecht gedeeld als steunbetuiging aan de flotilla. Factcheckers van Newtral.es ontkrachtten dit recentelijk.
Meer dan hulp alleen
Deelnemers beschouwen de reis zowel als een humanitaire actie, als een morele en politieke verklaring. Greta Thunberg noemde Gaza bij het vertrek “een duidelijk voorbeeld van onderdrukking, genocide en etnische zuivering”. De vloot wil een krachtig signaal afgeven: burgers wereldwijd zijn bereid op te treden waar overheden falen. Zoals een van de organisatoren het verwoordde:
“Als de wereld zwijgt, varen wij uit.”
Of de vloot Gaza zal bereiken, blijft onzeker. Maar voor velen is de reis zelf al een overwinning.
Spanje en Gaza
Spanje’s stem in het debat rond Gaza is de afgelopen jaren steeds nadrukkelijker te horen. In eerste instantie sloot het land zich vooral aan bij het bredere EU-standpunt. Nu klinkt steeds vaker een eigen, kritische stem. In mei 2024 erkende Spanje officieel de Palestijnse staat. Premier Pedro Sánchez en zijn regering veroordelen openlijk het geweld tegen Palestijnse burgers. Ook roepen ze herhaaldelijk op tot naleving van het internationaal recht. Bovendien pleit Spanje voor een blijvend staakt-het-vuren, de hervatting van humanitaire hulp en het opheffen van de blokkade van Gaza.
Sánchez zet druk op Israël: “Gaza behoort toe aan Palestijnen