Else Beekman
De regering en de Consell de Mallorca namen deel aan de presentatie van het signaleringsproject. Het gaat om meer dan 160 kilometer snelweg die is aangelegd door meer dan 8.000 gevangenen uit de werkkampen die na de staatsgreep van 1936 op het eiland waren geopend.
In de gemeenten Sóller, Calvià, Alcúdia/Pollença, Manacor, Llucmajor en Campos staan zes grote informatieborden die een eerbetoon brengen aan de slaven en het verhaal vertellen van de wegen die zij in vaak mensonterende omstandigheden hebben aangelegd.
Tot 26 concentratiekampen op Mallorca
Juan Pedro Yllanes, vicepresident van de regering en minister van Energietransitie, Productieve Sectoren en Democratische Herinnering, heeft benadrukt dat er alleen op Mallorca al 26 concentratiekampen waren. “Er wordt geschat dat tussen 1936 en 1942 meer dan 8.000 mensen dwangarbeid verrichtten in zeer slechte voedsel- en werkomstandigheden. Zij legden wegen, bunkers of andere bouwwerken aan verspreid over het hele eiland”, zei hij. Daaraan voegde hij toe dat het doel was “om de militaire verdediging van de kust te versterken” en “ook voor een mogelijke landing van de geallieerde troepen tijdens de Tweede Wereldoorlog”.
Met project wil eilandbestuur dwangarbeiders erkennen
Het signaleringsproject is gezamenlijk gepromoot door het algemeen directoraat van de democratische herinnering van de regering en de Consell de Mallorca. Zij willen al die dwangarbeiders erkennen die de hoofdwegen van het eiland hebben aangelegd die nog steeds in gebruik zijn. Burgers moeten weten in welke omstandigheden ze zijn gebouwd.
De reikwijdte van het dwangarbeidssysteem dat door het Franco-regime is opgelegd wordt door het signaleringsproject benadrukt als onderdeel van het herstel van het democratische geheugen van de eilanden, zo benadrukte Illanes.
Informatiepanelen
Het eerste paneel is geïnstalleerd in Sóller, naast het uitkijkpunt van de vuurtoren van Muleta. Het staat op een weg die tussen 1936 en 1938 is aangelegd door gevangenen op Mallorca en op het schiereiland. De tweede zal worden geïnstalleerd in Calvià, in de buurt van het werkkamp Es Capdellà. Drie andere zijn geplaatst rond het strategische circuit van de MA-6014. Dat is het belangrijkste deel van de wegen die met slavenarbeid op het eiland zijn gebouwd in de gemeenten Llucmajor , Manacor en Campos. Tot slot staat een zesde paneel op de weg die Alcúdia met Puerto de Pollença verbindt. In dit gebied waren minstens zeven werkkampen gevestigd.
Herinneren en niet vergeten
Volgens Iván Sevillano, minister van Mobiliteit en Infrastructuur, toont dit project “gevoeligheid voor degenen die represailles uit het Franco-tijdperk hebben geleden”. “De beste manier om te voorkomen dat de tragische gebeurtenissen uit het verleden zich herhalen, is herinneren en niet vergeten.”
Bovendien zullen de regering en de Consell de Mallorca in totaal 60 borden plaatsen langs 166 kilometer weg. Één aan het begin en één aan het einde van de weg en veder nog een bord om de vijf kilometer. Hiervan behoort 133 kilometer tot wegen van de Consell en 32,5 kilometer die door andere overheden worden beheerd.
Bekijk ook: In de Franco-tijd telde Spanje zeker 300 concentratiekampen
De initiatiefnemers van het project willen zowel de iconografie als de tekst van de borden delen met andere overheden in Spanje die “willen deelnemen” aan het project. In “alle gemeenten” waren namelijk “republikeinse gevangenen die onder dwang en geweld honderden wegen moesten aanleggen.
De onderdrukking van het eiland
De werken die tussen 1936 en 1942 werden uitgevoerd, maakten het mogelijk de kustlijn te versterken, de precaire weg- en spoorverbindingen te verbeteren en nieuwe toegangen tot de kust te openen. De historicus Jaume Claret Miranda wees er op dat “als Spanje een immense gevangenis werd, Mallorca dat dubbel was vanwege de geïsoleerde toestand en het aantal velden dat de hele geografie markeerde”. Hij schreef dat in de proloog van het boek Esclaus oblidats. De concentratiekampen op Mallorca, door Maria Eugènia Jaume i Esteva (2019, Documenta Balear), een van de nieuwste werken rond deze detentiecentra.
In dit boek beweert de onderzoeker dat het eiland een plaats was waar repressie en angst werden toegepast op brede sectoren van de samenleving: “openbare vernedering, doden, gevangenschap … Veel mensen werden geëlimineerd.” Degenen die niet werden vermoord, werden opgesloten in gevangenissen waar ze werden gemarteld en anderen kwamen in concentratiekampen terecht.
De gevangenen werden geclassificeerd op basis van hun meer of mindere “onvrede met de Nationale Beweging” en kwamen terecht in werkbataljons in een slaven- of semi-slavernij-arbeidsregime zonder te zijn berecht of veroordeeld.
Bekijk ook: Archeologen ontdekken compleet concentratiekamp in Spanje