Else Beekman
De loonsverhoudingen in Spanje zijn de afgelopen jaren flink verschoven. Waar het minimumloon in 2018 nog ruim 8.000 euro lager lag dan het meest voorkomende salaris, liggen beide bedragen in 2023 opvallend dicht bij elkaar.
De gestage verhogingen van het ‘salario mínimo interprofesional’ (SMI) hebben geleid tot een duidelijke hergroepering op de loonladder.
Uitleg van belangrijke begrippen
Voor wie de cijfers goed wil begrijpen, is het handig om enkele termen kort toe te lichten:
- Minimumloon (SMI): Het wettelijk vastgestelde minimum jaarsalaris voor een fulltime functie. In 2023: 15.120 euro bruto.
- Meest voorkomende (modale) salaris: Het loon dat het vaakst voorkomt onder werknemers. In 2023: 15.575 euro bruto.
- Mediaan salaris: Het salaris waar precies de helft van de werkenden onder zit en de andere helft boven. In 2023: 23.349 euro bruto.
- Gemiddeld salaris: Het rekenkundig gemiddelde van alle lonen. In 2023: 28.050 euro bruto.
Let op: de term ‘modaal salaris’ kan verwarrend zijn, omdat deze in Nederland ook wel op het mediaan of gemiddeld loon slaat. In dit artikel bedoelen we met ‘meest voorkomende salaris’ echt het bedrag dat het vaakst voorkomt.
Hoe wordt dat bedrag bepaald?
Het Spaanse statistiekbureau INE deelt lonen op in inkomensgroepen van bijvoorbeeld 1.000 euro breed. De groep waarin de meeste mensen vallen, bepaalt het meest voorkomende salaris. Voor 2023 was dat de klasse van 15.000 tot 16.000 euro. Het midden daarvan – 15.575 euro – geldt als het modale bedrag.
Minimumloon nadert het modale salaris
Sinds 2019 is het Spaanse minimumloon met 47% verhoogd. Daarmee is het bijna gelijkgetrokken met het bedrag dat het vaakst voorkomt. In 2018 was het verschil nog meer dan 8.000 euro.
De laatste gegevens van het INE laten zien dat het modale salaris voorkomt in 4,6% van de arbeidsovereenkomsten. De meerderheid van deze groep zit in de inkomensband van 15.000 tot 16.000 euro per jaar. Dat slechts 4,6% van de werknemers precies het modale salaris verdient, lijkt weinig. Toch is het logisch: van alle salarissen komt 15.575 euro het vaakst voor, al zijn de meeste salarissen uniek of vallen ze net erbuiten.
Mediaan blijft stabiel, onderkant groeit
Terwijl het meest voorkomende loon licht daalde, nam het mediaan salaris iets toe tot 23.349 euro. Het gemiddelde salaris steeg naar 28.050 euro, al ligt dat hoger door enkele uitschieters aan de bovenkant van het loongebouw.
In verhouding tot het modale salaris is het minimumloon nu goed voor 97%, terwijl dat in 2018 nog 56% was.
Meer mensen rond het minimum
De stijging van het SMI heeft de verdeling van lonen veranderd. Steeds minder mensen zitten eronder (bijvoorbeeld deeltijders), terwijl de groep werknemers die rond het minimum verdient toeneemt. Lonen net boven het minimum stijgen nauwelijks mee en schuiven daardoor steeds dichter naar het SMI toe.
Vakbonden schatten dat zo’n 2,3 tot 2,5 miljoen mensen direct geraakt worden door het minimumloon. In 2019 waren dat er nog ongeveer 1,2 miljoen.
Let wel, dit artikel is gebaseerd op officiële cijfers van geregistreerde werknemers en arbeidscontracten. Het komt veel voor in Spanje dat mensen op papier minder verdienen dan ze in werkelijkheid doen. Een restaurant-eigenaar zet zijn medewerkers bijvoorbeeld voor 5 uur per dag op contract, maar betaalt de resterende uren zwart uit.
Bron: 20 Minutos, INE
Spaanse regering verhoogt minimumloon (SMI) met 50 euro naar 1.184 euro