Judith Goeree
Spanje beleeft een dramatische zomer waarin bosbranden het land opnieuw in hun greep houden. De centrale regering houdt de situatie nauwlettend in de gaten. In slechts één week tijd is meer dan 25.000 hectare natuur verwoest door 37 bosbranden. Op verschillende plaatsen moesten duizenden mensen hun huizen of vakantieverblijf verlaten. De combinatie van extreme hitte, droge vegetatie en harde wind vormt een explosieve cocktail die het land in permanente staat van paraatheid houdt.
Volgens experts is de aanhoudende hitte een van de belangrijkste ingrediënten van wat zij een “molotov-cocktail” noemen: een mix van factoren die bosbranden aanwakkert. Door aanhoudende droogte en hitte is de vegetatie op veel plekken uitgedroogd, waardoor het brandgevaar exponentieel toeneemt. “Het probleem is er geen vocht meer is dat de planten ’s nachts kunnen opnemen,” zegt Marcelino Núñez van de Spaanse meteorologische dienst Aemet. Wetenschappers waarschuwen overigens dat dit fenomeen niet alleen voor Spanje geldt, maar ook voor andere mediterrane landen.
Waar brandt het?
Op interactieve kaarten van NASA en EFFIS, het Europese informatiesysteem dat bosbranden monitort, zijn de actieve brandhaarden goed te zien. Onder andere de branden in León, Ávila, Zamora, Palencia, Ourense, Cádiz, Navarra en Huelva komen duidelijk naar voren. In totaal zijn er dit jaar al 189 branden geregistreerd in Spanje, een stijging van 174 procent ten opzichte van het begin van de zomer.
Actieve brandhaarden
Al dagenlang is Spanje in de opperste staat van paraatheid vanwege het grote brandgevaar door extreem hoge temperaturen in het land. Op dit moment zijn er nog meerdere grote branden actief in die voor ernstige schade zorgen:
- In Chandrexa de Queixa (Ourense, Galicië) is sinds 9 augustus een brand actief die al meer dan 1.000 hectare heeft verwoest. Het vuur is nog niet onder controle en vormt het grootste incident in Galicië dit jaar.
- In Molezuelas & Puercas (Zamora, Castilla y León) zijn acht dorpen geëvacueerd en is de situatie geclassificeerd als niveau 2 noodsituatie. Meer dan 3.000 hectare is verbrand en het vuur dreigt over te slaan naar de provincie León.
- In Navalmoralejo (Toledo / Extremadura) is sinds 11 augustus een brand actief die al 3.250 hectare heeft verwoest, waarvan 75% in Extremadura. Dorpen als Villar del Pedroso zijn in lockdown geplaatst vanwege de rook, en bewoners van Navalmoralejo zijn tweemaal geëvacueerd.
Duizenden geëvacueerd
Ook eerder deze week werden in diverse gebieden al duizenden mensen geëvacueerd.
Begin augustus werd Camping Torre de la Peña in Tarifa (Cádiz) getroffen door een brand die ontstond in een caravan; hierdoor werden ongeveer 1.500 mensen geëvacueerd en werden zo’n 5.000 voertuigen weggevoerd uit de omgeving, inclusief hotels, campings en strandbars.
Enkele dagen later, op 11 augustus, volgde een tweede brand in dezelfde gemeente, ditmaal in de buurt van Atlanterra, waar meer dan 2.000 mensen – onder wie hotelgasten en bewoners – moesten evacueren.
Op 11 augustus woedde ook een hevige brand op Camping El Vendrell Platja in Tarragona. Daarbij werden 17 tot 18 kampeerpercelen met caravans en campers volledig verwoest. Bijna 1.800 gasten werden geëvacueerd.
In Tres Cantos (Madrid) bereikte een razendsnel uitbreidende brand diverse woonwijken, een dierenopvang en farmaceutische laboratoria. 180 mensen werden geëvacueerd. Een man raakte zwaargewond met brandwonden over 98 procent van zijn lichaam en overleed later in het ziekenhuis.
verhoogde paraatheidsfase afgekondigd
Als reactie op de vele brandhaarden heeft het Spaanse ministerie van Binnenlandse Zaken in de vroege ochtend van 12 augustus 2025 een verhoogde paraatheidsfase afgekondigd binnen het nationale rampenplan PLEGEM. Daarmee wordt de samenwerking tussen nationale en regionale noodcentra flink opgeschaald, zonder dat Madrid direct de touwtjes in handen neemt.
Om de situatie beter te kunnen inschatten en snel te schakelen, is het Nationaal Crisiscoördinatiecomité (CECOD) bijeengeroepen. Aan tafel zitten vertegenwoordigers van onder meer het ministerie voor Ecologische Transitie, het meteorologisch instituut AEMET en Defensie. Gezamenlijk moeten zij zorgen voor een snellere, beter afgestemde aanpak van de snel escalerende noodsituaties.
Europese context
In de hele Europese Unie is dit jaar al 405.670 hectare natuur verwoest, ruim 187.000 hectare boven het gemiddelde. Vooral Roemenië springt eruit met bijna 100.000 hectare verbrand tussen februari en maart. Het zwaarste jaar tot nu toe was 2017, toen brand in Portugal alleen al meer dan 200.000 hectare verwoestte met tientallen doden tot gevolg.
EFFIS meldt dat meer dan 75 procent van de verbrande oppervlaktes bestaat uit bosgebied en natuurlijke vegetatie. Landbouwgrond is goed voor 11,6 procent, terwijl slechts 0,3 procent de stedelijke gebieden treft.
Klimaat en toekomst
De Spaanse meteorologische dienst waarschuwt dat dat momenteel voor 65 procent van het land extreem brandgevaar geldt. De hittegolven zijn langduriger, intenser en frequenter door klimaatverandering. De combinatie van het verlaten plattelandsgebieden, overvloedige droge vegetatie en harde wind maakt grote branden steeds waarschijnlijker.
⚠️ Waarschuwing
De Spaanse autoriteiten roepen bewoners en bezoekers van de getroffen regio’s op om uiterst voorzichtig te zijn, geen open vuur te gebruiken en aanwijzingen van hulpdiensten strikt op te volgen. In risicogebieden kan de toegang tot natuurgebieden beperkt of verboden zijn. Wie rook of vuur waarneemt, wordt dringend verzocht onmiddellijk het alarmnummer 112 te bellen.
Bronnen: La Mocloa, El País, Huffington Post
Extreem brandgevaar Spanje: waterkanonnen koelen natuurgebied El Saler af