Else Beekman
Zoals de peilingen al voorspelden is de verkiezingswinst van de regionale verkiezingen in Catalonië naar de Catalaanse socialisten gegaan.
Na het sluiten van de stembureaus en met bijna 99% van de stemmen geteld, wordt Salvador Illa van de Socialistische Partij (PSC) als de grote winnaar van deze Catalaanse verkiezingen beschouwd met 42 zetels. De partij Junts, vanuit het buitenland aangevoerd door Carles Puigdemont, volgt op de tweede plaats met een verbetering ten opzichte van 2021, met drie extra parlementsleden (35 in totaal). Op grotere afstand bevindt zich ERC met 20 zetels in het Parlement, een aanzienlijk verlies van 13 zetels en daarmee het leiderschap binnen het onafhankelijkheidsblok.
De partijen die een onafhankelijk Catalonië nastreven, winnen de Catalaanse verkiezingen dus niet. Dat betekent dat Carles Puigdemont, de lijsttrekker van Junts, na deze verkiezingen geen nieuwe gooi naar onafhankelijkheid kan doen. Daar hoopte de vanwege zijn rol in het illegale onafhankelijkheidsreferendum in 2017in ballingschap levende politicus op vanwege een mogelijke nieuwe Spaanse wet die hem en andere politici amnestie zou kunnen opleveren.
Overige partijen
De Partido Popular (PP) is de vierde partij met de meeste stemmen met 15 zetels. Dat is een aanzienlijke winst in vergelijking met 2021 en profiterend van de ineenstorting van de partij Ciudadanos. Vox behoudt haar positie als vijfde partij in het Parlement zonder terrein te verliezen ondanks de opkomst van PP. Partijen met minder dan tien zetels zijn het linkse Comuns-Sumar (6 zetels), CUP (4 parlementariërs) en Aliança Catalana met twee zetels. Laatstgenoemde neemt daarmee voor het eerst zitting in het Catalaanse Parlement.
De regeringsvorming
Van de vele politieke krachten in het Parlement hadden slechts drie partijen de kans om de Generalitat de Catalunya te leiden: de PSC van Salvador Illa, ERC onder leiding van Pere Aragonès en Puigdemont’s Junts per Catalunya. Illa, de voormalige minister, was gedurende de verkiezingscampagne de grote favoriet volgens alle peilingen. Nu, met de verkiezingsuitslagen bekend, ligt de sleutel tot de macht in de mogelijke coalities die PSC kan vormen.
Mogelijke coalities
Een mogelijke coalitie zou kunnen bestaan uit PSC, Comuns-Sumar en ERC. Samen zouden deze partijen een absolute meerderheid vormen in Catalonië van 68 zetels. Het onafhankelijkheidsblok met Junts, ERC, CUP en Aliança Catalana behaalt met 61 zetels onvoldoende voor een meerderheid.
Een andere mogelijkheid is een samenwerking tussen Junts en PSC, hoewel de praktische uitvoerbaarheid van zo’n coalitie nog moet blijken. Zonder haalbare coalities of overeenkomsten zou de situatie kunnen leiden tot een patstelling waarin nieuwe verkiezingen de enige uitweg zijn, met mogelijk een nieuwe verkiezingsronde in oktober.
Lees ook: Spanje wacht vol spanning op uitslag Catalaanse verkiezingen