Else Beekman
Spanje heeft zich als eerste NAVO-lidstaat uit de Europese Unie formeel uitgesproken tegen het plan om 5 procent van het bruto binnenlands product (bbp) aan defensie te besteden. In een brief aan NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte noemt premier Pedro Sánchez de nieuwe Navo-norm “onredelijk” en “onproductief”.
Spanje heeft zich als eerste NAVO-lidstaat uit de Europese Unie formeel uitgesproken tegen het plan om 5 procent van het bruto binnenlands product (bbp) aan defensie te besteden. In een brief aan NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte noemt premier Pedro Sánchez de nieuwe doelstelling “onredelijk” en “onproductief”. De kwestie dreigt uit te groeien tot een diplomatiek struikelblok op de aankomende NAVO-top in Den Haag.
Brief aan Mark Rutte
Volgende week komen de NAVO-leiders bijeen in Den Haag om te beslissen over de toekomstige uitgavennormen binnen het bondgenootschap. Onder druk van de Verenigde Staten ligt er een voorstel om het defensiebudget op te trekken tot 5 procent van het bbp. Die verhoging bestaat uit 3,5 procent voor strikt militaire uitgaven zoals gevechtsvliegtuigen en raketsystemen, en 1,5 procent voor infrastructuur en cyberveiligheid.
Premier Sánchez liet via een persoonlijke brief aan NAVO-chef Rutte weten dat Spanje deze verhoging niet kan steunen. Hij vraagt om een flexibelere regeling, waarbij de nieuwe norm niet bindend is of waarbij Spanje een uitzondering kan krijgen.
Bescherming van de welvaartsstaat
In zijn brief benadrukt Sánchez dat Spanje loyaal blijft aan het NAVO-bondgenootschap, maar dat het nationale belang vooropstaat. “De doelstelling valt niet te verenigen met onze welvaartstaat en onze wereldvisie”, aldus de premier. Hij vreest dat een verplichting tot 5 procent het economisch herstel zal vertragen en investeringen in sociale voorzieningen onder druk zet.
Spanje is momenteel het NAVO-land dat het minst aan defensie uitgeeft. Toch beloofde de Spaanse regering eerder dit jaar het budget te verhogen om op termijn de huidige 2-procentnorm te halen. De nieuwe voorgestelde norm maakt dat doel echter meteen alweer achterhaald.
Onzekerheid voor NAVO-top
De weigering van Spanje werpt een schaduw over de top in Den Haag. Besluiten binnen de NAVO worden genomen op basis van unanimiteit, wat betekent dat het verzet van één lidstaat voldoende is om het voorstel tegen te houden. Ook andere landen, zoals België en Italië, zouden aarzelen, al heeft geen van hen zich tot nu toe formeel verzet zoals Spanje.
De komende NAVO-top belooft daarmee niet alleen een discussie te worden over veiligheid en uitgaven, maar ook over de solidariteit en richting van het bondgenootschap in een veranderend geopolitiek landschap.