Else Beekman
De woningbouw in de provincie Alicante loopt tegen een onverwacht probleem aan: een schrijnend tekort aan vakmensen. Ondanks een grote vraag naar nieuwe woningen – mede aangewakkerd door de dalende rente – daalde het aantal nieuw gestarte bouwprojecten in 2024 met 4,9% ten opzichte van het voorgaande jaar.
Dit blijkt uit cijfers van het Colegio de Arquitectura Técnica de Alicante (Coata), dat aangeeft dat er vorig jaar 8.353 nieuwe woningen werden gestart. Het tekort aan vakmensen zorgt voor een tegenstrijdigheid in de markt. Terwijl de verkoop van woningen met 6,4% steeg, daalde de nieuwbouwproductie. Volgens Carlos Casas, voorzitter van Coata, is het opmerkelijk dat in een tijd van hoge vraag en stijgende prijzen de productie achterblijft. Dit wijst volgens hem op structurele problemen in de sector.
Bouw stilgelegd door tekort aan vakmensen
Volgens Jesualdo Ros, secretaris-generaal van Provia, is het probleem glashelder: “Er is een schrijnend tekort aan vakmensen. Sommige projecten liggen stil omdat er geen personeel beschikbaar is.” De situatie werd verergerd door de recente storm Dana, die veel schade aanrichtte in de provincie Valencia. Hierdoor moesten machines en bouwmaterialen worden omgeleid, wat de bouw in Alicante verder vertraagde.
Tekort aan vakmensen ondanks hoge werkloosheid
Het tekort aan arbeidskrachten in de bouwsector lijkt paradoxaal, aangezien Spanje een van de hoogste werkloosheidscijfers van Europa heeft. Dit fenomeen heeft meerdere oorzaken. Ten eerste heeft de hervorming van de arbeidsmarkt geleid tot een stabielere werkgelegenheidssituatie, waardoor de arbeidsmobiliteit afneemt en bedrijven minder snel nieuwe werknemers kunnen aantrekken.
Daarnaast speelt de vergrijzing een rol: de jongere generatie kiest steeds minder voor fysiek zwaar werk zoals in de bouw. Ook het afgenomen aantal arbeidsmigranten in sectoren zoals de bouw en de horeca draagt bij aan het tekort.
Tot slot kunnen veel werklozen, vooral ouderen, niet eenvoudig instromen in de bouwsector vanwege de fysieke eisen en het gebrek aan ervaring. Dit alles leidt ertoe dat, ondanks een hoog aantal werkzoekenden, de vraag naar bouwpersoneel niet eenvoudig kan worden ingevuld.
Andere knelpunten: vergunningen en regelgeving
Naast het tekort aan arbeidskrachten speelt ook de trage bureaucratie een rol. In veel gemeenten zijn de algemene bestemmingsplannen verouderd en worden bouwvergunningen traag afgegeven. Hierdoor ontstaan extra vertragingen die de woningmarkt verder onder druk zetten. Volgens Casas is er dringend behoefte aan efficiëntere besluitvorming door de lokale overheden.
Ondanks de uitdagingen blijft de vraag naar nieuwbouw onverminderd hoog. De provincie Alicante kent een sterke bevolkingsgroei en een grote vraag naar tweede woningen. Casas benadrukt dat de huidige bouwcijfers “onvoldoende” zijn om de behoeften van de markt te dekken.
Regionale verschillen in bouwactiviteit
Torrevieja bleef in 2024 de stad met de meeste nieuwbouwactiviteiten, met 748 vergunde woningen. Toch betekende dit een daling van 16,7% ten opzichte van het jaar ervoor. In Alicante zelf ging het om 695 woningen (-36,8%) en in Orihuela om 676 woningen (-42,8%).
Opmerkelijk genoeg ging het in de noordelijke Costa Blanca juist beter. In Dénia werden 593 woningen vergund (+1%), in Calp 328 (een vervijfvoudiging), in Xàbia 255 (+24,4%) en in La Nucia 152 (+171%). Daarentegen zagen Benidorm en La Vila een forse terugval met respectievelijk 86 (-78,5%) en 59 woningen (-79,7%).
Ook het binnenland kende enkele positieve uitzonderingen. Elche zag een sterke groei met 495 nieuwbouwprojecten (+216%), Monforte met 129 (+330%) en Alcoy met 44.
Lagere investeringen en dalende kosten
De totale investering in nieuwbouw in 2024 bedroeg 787,8 miljoen euro, 59 miljoen minder dan in 2023. Dit kwam niet alleen door het lagere aantal projecten, maar ook door dalende bouwkosten per vierkante meter. Na de piek als gevolg van de oorlog in Oekraïne en de nasleep van de pandemie, daalden de gemiddelde bouwkosten van 556 euro naar 543 euro per vierkante meter.