Update noodweer Valencia: wat zijn de verschillen met ramp van vorig jaar?

door Else BeekmanElse Beekman
Politie houdt afwateringskanaal in de gaten: update noodweer Valencia 29-S

Het weeralarm code rood was maandag niet voor niets van kracht. De weerdiensten voorspelden hevige neerslag in Valencia en die is er gekomen. De aanhoudende buien hebben voor flinke overlast gezorgd en bij menigeen de nachtmerrie van vorig doen herleven. Gelukkig bleven dit keer persoonlijke drama’s uit. Wel liepen tal van straten onder, bleven scholen gesloten en werd het openbaar vervoer op verschillende plekken stilgelegd. Vooral de regio La Safor kreeg het zwaar te verduren.

Op sociale media waren de beelden van wilde waterstromen tussen huizen door weer talrijk. In de stad Valencia en omliggende kustgemeenten Gandia, Cullera en Sueca viel op maandag lokaal meer dan 200 liter regen per vierkante meter. In Barx, in de regio La Safor, werd een neerslaghoeveelheid van 239 l/m² gemeten. Diverse straten liepen hierdoor onder water. Ook auto’s kwamen vast te zitten waardoor hulpdiensten meerdere keer in actie moesten komen. In totaal zijn vier reddingsoperaties met succes uitgevoerd. ’s Nachts liep de barranco de la Saleta in Aldaia over, waarop nieuwe overstromingen volgden. Het grote verschil met vorig jaar was dat ditmaal veel minder regen viel in de gemeenten in het binnenland waardoor afwateringskanalen het overvloedige water over het algemeen nog goed konden verwerken.

Code rood Valencia en Castellón: Het ergste moet nog komen deze maandag

Valencia onder code oranje, tot dinsdagmiddag

De Spaanse weerdienst Aemet zwakte in de loop van de nacht het weeralarm af naar code oranje. Die geldt tot dinsdagmiddag 12.00 uur. In sommige gebieden wordt nog tot 140 liter regen per vierkante meter per uur verwacht. Vooral het noorden en zuiden van de provincie Alicante staan nog onder oranje waarschuwing.

Valencia stad begon de dinsdag met files op de V-30 door water op het wegdek. Verder waarschuwen autoriteiten opnieuw voor mogelijke overstromingen in risicogebieden.

Scholen gesloten in overstromingsgevoelige zones

Op maandag werden diverse scholen in gebieden met overstromingsgevaar preventief gesloten. Autoriteiten hebben besloten deze maatregel te verlengen dot en met dinsdag. Het gaat om scholen in de zuidelijke wijken van Valencia nabij de kust en verschillende gemeenten in de streek l’Horta Sud: Paiporta, Catarrojaw, Sueca, Torrent, Alaquàs, Massanassa, Aldaia en Picanya.

Ook de Universiteit van Valencia en de Polytechnische Universiteit blijven gesloten voor fysieke lessen.

Grote impact op verkeer en openbaar vervoer

Het verkeer in en rond Valencia liep maandagavond en dinsdagochtend vast door wateroverlast. Op meerdere snelwegen, waaronder de V-30 en Z-30 in Zaragoza, moest het verkeer worden stilgelegd. Laatstgenoemde weg ligt bij het ‘Barranco de la Muerte’, berucht vanwege een zware overstroming in 2023.

Metrovalencia ondervond ook hinder: lijn 1 tussen Empalme en Bétera werd tijdelijk onderbroken, maar is inmiddels hersteld. Ook enkele korte afstandstreinen van het Cercanías-netwerk en twee langeafstandstreinen (AVE) kregen te maken met vertragingen. Daarnaast werden diverse vluchten geannuleerd of vertraagd vanwege het noodweer.

Winkelcentrum en recreatie beperkt

Het grote winkelcentrum Bonaire in Aldaia besloot maandagmiddag rond 16.00 uur uit voorzorg de deuren te sluiten. Het management nam deze beslissing zodra duidelijk werd dat het zwaarste deel van het noodweer nog moest komen. Vorig jaar tijdens de DANA-ramp raakte Bonaire zwaar beschadigd en was de volledige ondergrondse parkeergarage volgelopen met water. Dagenlang werd gevreesd dat er nog mensen vast zaten die in  paniek hun auto’s hadden willen halen. Gelukkig bleek dat uiteindelijk niet het geval. Het winkelcentrum kon pas na maanden weer open.

Nog geen lichamen gevonden in ondergelopen parkeergarage Bonaire

Reddingsoperatie in Alicante

In Finestrat (Alicante) moesten twee Portugese klimmers met een helikopter gered worden van de berg Puig Campana. Daar waren ze vast komen te zitten omdat ze door de natte omstandigheden niet meer veilig konden afdalen. Door laaghangende bewolking moest de eerste reddingspoging worden afgebroken. Later lukte het bij een tweede poging wel om de klimmers in veiligheid te brengen.

Tips van de hulpdiensten

De Spaanse hulpdiensten hebben diverse adviezen gedeeld om de veiligheid te waarborgen tijdens het noodweer:

  • Thuis: Sluit deuren en ramen, leg waardevolle spullen op hogere verdiepingen en gebruik in geen geval kelders en garages. Schakel ook de stroom uit zodra er water binnenkomt.
  • Buiten: Ga nooit ondergelopen straten in, steek geen bruggen over wat water op staat en hetzelfde geldt voor gebieden bij rivieren of afwateringskanalen. Zoek bij noodweer altijd beschutting binnen in een gebouw.
  • Op de weg: Rijd alleen als het echt nodig is, verminder snelheid, vergroot de volgafstand en rijd bij voorkeur op hoofdwegen. Stop bij slecht zicht en zet waarschuwingslichten aan.

Ook Balearen getroffen door noodweer

Niet alleen Valencia kreeg te maken met het extreme weer. Op de Balearen, met name Ibiza, Formentera en delen van Mallorca, werd gewaarschuwd voor zware buien met lokaal tot 60 l/m² per uur, windstoten tot 90 km/u en mogelijk hagel. Op Mallorca en Menorca werden samen 16 incidenten gemeld, waarvan het merendeel in het binnenland en noordoosten van Mallorca.

Voor dinsdag heeft Aemet ook code oranje afgegeven voor de regio Murcia en de Balearen. Samen met de regio Valencia krijgen deze gebieden vandaag te maken met hevige en aanhoudende buien.

Verschillen tussen 29-S en 29-O

Hoewel de regenval van deze week niet van dezelfde omvang is als die tijdens de dodelijke DANA op 29 oktober vorig jaar, zijn er ook duidelijke verschillen in de aanpak en paraatheid van de autoriteiten. Waar vorig jaar veel inwoners pas laat werden gewaarschuwd, ontvingen mensen dit keer al op zondagmiddag via het systeem Es Alert duidelijke instructies. Daarin kregen ze het advies om naar hogere verdiepingen te gaan in overstromingsgevoelige gebieden. Dat werd vorig jaar pas nadat de eerste overstromingen al plaatsvonden meegedeeld.

Ook blijkt de betrokkenheid van lokale overheden dit keer groter. Diverse coördinatievergaderingen vonden vooraf al plaats tussen gemeente, hulpdiensten en regionale overheden. Verder werd actief de bewaking van risicovolle afwateringsgebieden georganiseerd. Daarbij werd de politie, brandweer en de guardia civil ingezet. Deze continue bewaking ontbrak vorig jaar, terwijl toen hulpdiensten zich ook nog voortijdig terugtrokken. Tot slot namen dit keer – net als de autoriteiten – ook veel inwoners de waarschuwingen veel serieuzer met de ramp van vorig jaar nog vers in het geheugen.