Else Beekman
Valencia is een prachtige stad aan de Middellandse Zee. Alleen veel bezoekers van het historische centrum krijgen van die zee weinig mee. Tussen het strand, de haven en de fraaie binnenstad liggen namelijk industrieterreinen en braakliggende grond. Nu wil het stadsbestuur een deel daarvan ingrijpend wijzigen.
Dat gaat gebeuren met het zogenoemde PAI del Grao-project dat 380.000 vierkante meter voormalige industriegrond aan de kust beslaat. Het voorziet in 3.200 woningen, twee woontorens van 42 verdiepingen en een groot groen park dat de stad direct verbindt met de Middellandse Zee.
Volgens burgemeester María José Catalá is het project een historische kans om “de barrières tussen de wijken op te heffen en Valencia open te stellen naar de zee.”
Woonwijk met groen hart en hoge torens
Het terrein waar dit nieuwe stadsdeel komt, was vroeger een industriegebied en deels in gebruik als Formule 1-circuit. Later groeide hier een informeel kamp van barakken en opslagplaatsen. Deze voorgeschiedenis maakt de herontwikkeling behoorlijk complex en beladen.
Het masterplan werd ontworpen door architect José María Tomás en beoogt een stadsdeel waar 86% van de grond wordt ingericht als openbaar groen. Tussen deze parken verrijzen woontorens die trapsgewijs in hoogte toenemen, van 20 verdiepingen tot twee blikvangers van 42 verdiepingen aan zee. Tomás noemde deze torens “het nieuwe dak van Valencia”.
In totaal worden 3.200 woningen gebouwd, 784 sociale huurwoningen, waarvan 534 particulier en 250 in gemeentelijk beheer. De resterende 2.416 woningen zijn voor de vrije sector. De begane grond van veel gebouwen krijgt commerciële functies, maar toeristische appartementen worden beperkt tot maximaal 8% van het totale woningaanbod.
Nieuwe verbindingen en infrastructuur
Een belangrijk onderdeel is de verlenging van de Avenida de Francia richting de haven via een nieuwe viaduct. Deze krijgt twee rijstroken per richting en maakt een verbinding met de wijken Nazaret, Moreras en El Cabanyal. Ook werkt men aan een toekomstige aansluiting op metrolijn L10.
Opkomende wijk in Valencia van krakersbolwerk naar nieuwe hotspot
Hoewel eerder plannen waren om via tijdelijke voetgangersbruggen de Alameda door te trekken, heeft het stadsbestuur besloten alleen te investeren in definitieve oplossingen, zoals het ondergronds brengen van de spoorlijnen van Serrería. “We willen geen halve maatregelen die straks blijvend worden,” benadrukte Catalá.
Daarnaast komen er twee voetgangersbruggen over de oude rivierbedding van de Turia, 45.000m2 voor publieke voorzieningen, waaronder een school, 94.000m2 voor kantoren en een groot technologisch centrum en meer dan 3 kilometer nieuw fietspad en 430 bomen in de straten.
Duurzaamheid en waterbeheer
Om wateroverlast te voorkomen, worden twee ondergrondse stormwaterbassins gebouwd met elk een capaciteit van 6.000 m³. Deze vangen regen op en voorzien tegelijk in duurzaam gebruik van irrigatiewater.
De vergroening sluit direct aan op het park Jardín del Turia en loopt als een groene as door tot het strand. Verder is in de nieuwe gebouwen aandacht voor duurzame energievoorziening, zoals zonnepanelen en mogelijk warmtepompen, al zijn hier nog geen definitieve besluiten over genomen. Het park krijgt drie zones: een bloemenpark, een centraal park met pleinen en een zeepark met fonteinen die een rivierdelta uitbeelden.
Financiële en politieke context
Het PAI del Grao project heeft jaren vertraging opgelopen door de hoge kosten, onder meer voor het ondergronds brengen van de spoorlijn en het opruimen van het voormalige Formule 1-circuit. In 2022 sloten de grondeigenaren, waaronder Atitlán en het Britse fonds Hayfin Capital, een akkoord om 76% van de Formule 1-schuld (32 miljoen euro) op zich te nemen.
De investering in het PAI del Grao bedraagt naar verwachting ruim 150 miljoen euro, exclusief woningbouw. De promotors dragen 5,9 miljoen euro bij aan het ondergronds brengen van het spoor, een investering die cruciaal is om een “stedelijke wond” in Valencia te dichten.
Catalá riep het ministerie van Transport opnieuw op snel een akkoord te sluiten over de tunnel van Serrería: “Het zou absurd zijn om de zee te verbinden en tegelijk de stad in tweeën te laten.”
Wanneer gaat de bouw van start?
De komende twee jaar staan in het teken van goedkeuring van het plan voor herbestemming van de grond en het afhandelen van alle gemeentelijke procedures. Pas daarna kan de aanleg van wegen, parken en nutsvoorzieningen beginnen.
Het PAI del Grao is daarmee een ambitieus project dat niet alleen het aangezicht van Valencia verandert, maar ook oude schulden inlost en ruimte maakt voor duizenden nieuwe bewoners.
Aansluiting op andere projecten
Dit project sluit aan op bredere stedelijke ontwikkelingen langs de kust van Valencia, waaronder de herontwikkeling van het havengebied, zoals de verbouwing van de oude dokken tot culturele en recreatieve ruimten, en de modernisering van de Marina Real met nieuwe wandelpromenades, horeca en sportfaciliteiten (volgens bronnen als Levante-EMV en Valencia Plaza). Deze samenhang moet zorgen voor een samenhangend stadsbeeld en betere economische kansen.
Bronnen: Levante-EMV, Gemeente Valencia
Mercadona-oprichter start “Silicon Valley” in haven van Valencia