Else Beekman
Een bijzondere wijk in Valencia verandert in rap tempo van voormalig krakersbolwerk naar toeristische hotspot. Vervallen straten waar ooit tientallen woningen illegaal bewoond werden, trekken nu investeerders die worden aangetrokken door de toegenomen belangstelling dankzij de unieke architectuur en ligging vlak bij strand, zee en centrum van de derde grootste stad van Spanje.
Pas sinds de afgelopen jaren maakt de wijk deze opvallende transformatie door. Bekend om haar karakteristieke modernistische huizen, stond ze lange tijd symbool voor verwaarlozing en sociaal conflict. Nu is gentrificatie het nieuwe gezicht van de buurt. Verwaarloosde panden worden opgeknapt, steeds meer nieuwe restaurantjes openen hun deuren en dankzij goede bus- en zelfs tramverbindingen zijn alle bezienswaardigheden van Valencia goed bereikbaar.
El Cabanyal kalmeert na jaren van conflict
El Cabanyal, onderdeel van de stad Valencia, heeft volgens de lokale bewonersvereniging vooral baat gehad bij het nieuwe stadsvernieuwingsplan als sleutel tot rust en herstel in de wijk. In het plan werd de omstreden verlenging van de Avenida Blasco Ibáñez vervangen. Dit plan maakte een einde aan het voornemen om honderden huizen te slopen en bracht eindelijk duidelijkheid voor bewoners en investeerders.
Waar er eerder sprake was van 130 gekraakte panden, gaat het nu om nog zo’n 60. Het merendeel daarvan bevindt zich in de zogenaamde Bloques Portuarios, sociale huurflats in bezit van het gemeentebestuur en de regionale woonmaatschappij EVHA.
Gentrificatie neemt het over
De bezetting door radicale kraakgroepen is zo goed als verdwenen. Wat resteert zijn enkele panden bewoond door kwetsbare families, vooral aan de Calle San Pedro. Tegelijkertijd schieten investeringen in de wijk omhoog. Veel voormalige kraakpanden worden na gerechtelijke ontruiming omgebouwd tot toeristische appartementen. De hoge biedingen bij gemeentelijke woningveilingen illustreren de interesse: huizen wisselen voor forse bedragen van eigenaar. “Van de kraak naar de gentrificatie”, vat een buurtactivist het samen.
Van kraker tot eigenaar in opkomende wijk in Valencia
Opvallend is dat sommige oud-krakers inmiddels legale bewoners zijn geworden van dezelfde wijk. Dankzij gemeentelijke woningveilingen, opgezet om voormalige bewoners terug te laten keren, zijn zij eigenaar geworden van huizen die voorheen door henzelf of anderen bezet waren. Zo werd een pand aan de Plaza Roger de Flor, ooit gekraakt en later ontruimd, inmiddels volledig gerenoveerd.
Nieuwe voorzieningen en oude problemen
Hoewel het aantal kraakpanden afneemt, zijn er volgens de krant Las Provincias nog aandachtspunten. Op de beruchte kruising van Calle Pescadores en Padre Luis Navarro, door bewoners “de hoek van de vuren” genoemd, blijven drugsproblematiek en verloedering hardnekkig aanwezig.
Toch is er vooruitgang zichtbaar. Nieuwe openbare voorzieningen zoals een wijkcentrum in traditionele stijl, een kinderopvang en een leerwerkplaats geven El Cabanyal een impuls. Ook het EDUSI-fonds, een Europees plan voor stedelijke vernieuwing, draagt hieraan bij.
Aantal nieuwe krakers blijft beperkt
De nieuwe gemeentelijke anti-kraakdienst onder burgemeester María José Catalá moet volgens buurtbewoners vooral hulp bieden bij het begeleiden van kwetsbare gezinnen. Intussen houdt een particuliere beveiligingsdienst toezicht op de overgebleven sociale woonblokken. De aanpak lijkt te werken: het aantal nieuwe krakers blijft beperkt.
Toch blijft het contrast groot. Waar oude bewoners van deze bijzondere wijk in Valencia hun plek proberen te behouden, rukken buitenlandse investeerders steeds verder op. De vraag is hoe lang El Cabanyal haar karakter weet te behouden in de race naar modernisering.
Lees ook: Valencia goudmijn voor buitenlandse huizenkopers