Else Beekman
Prominente Spaanse oncologen hebben hun zorgen geuit over de behandelingen van kankerpatiënten in Spanje. Volgens hen bemoeilijken particuliere zorgverzekeraars de toegang tot de beste en meest noodzakelijke therapieën.
Vooral ambtenaren die via Muface verzekerd zijn lijken hiervan de dupe te worden. Muface stelt ambtenaren in staat om zorg te ontvangen via particuliere verzekeraars. Wanneer patiënten binnen dit systeem echter andere behandelingen of onderzoeken wensen (bijvoorbeeld bij kanker) en de verzekeraars deze niet aanbieden, moeten ze een jaar wachten voordat ze kunnen overstappen naar de publieke zorg. In Spanje zijn meer dan een miljoen overheidsmedewerkers via Muface particulier verzekerd.
Spaans zorgsysteem
Het Spaanse zorgsysteem kent een onderscheid tussen publieke en particuliere zorg. De publieke zorg, de Seguridad Social, is vergelijkbaar met het vroegere ziekenfonds in Nederland. Deze biedt gratis behandelingen aan voor wie bijdraagt aan het sociale zekerheidsstelsel. Particuliere zorg, zoals via Muface, biedt betere toegang tot specialisten en kortere wachttijden, maar sommige behandelingen, zoals dure kankermedicijnen, zijn minder toegankelijk. De overheid rechtvaardigt deze beperkingen als een manier om kosten te drukken. Artsen en patiënten vrezen echter dat hierdoor niet altijd de best mogelijke zorg wordt geboden. In Nederland werd het ziekenfonds in 2006 afgeschaft en vervangen door een stelsel waarin iedereen een basisverzekering heeft. In Spanje bestaat de tweedeling tussen publieke en private zorg echter nog steeds, met gevolgen voor de beschikbaarheid van medische behandelingen.
Beperkingen in behandelingen van kankerpatiënten
Volgens de Sociedad Española de Oncología Médica (SEOM), een onafhankelijke Spaanse beroepsvereniging voor medische oncologie, krijgen patiënten bij particuliere verzekeraars niet altijd de best mogelijke behandeling. Veelgebruikte medicijnen en behandelingen voor kankerpatiënten, zoals panitumumab, cetuximab, ramucirumab en pertuzumab, zijn in de publieke zorg beschikbaar, maar worden in de particuliere sector soms geweigerd.
Vooral patiënten die verzekerd zijn bij de particuliere zorgverzekeraars DKV, Sanitas, Adeslas en Cigna ondervinden problemen. De meeste klachten richten zich op Atrys Health-Bienzobas, een Spaans bedrijf dat zorgverzekeraars helpt kosten te verlagen door behandelingen te beoordelen. Artsen moeten vooraf toestemming vragen aan een ‘oncologisch adviseur’ voordat ze bepaalde medicijnen of behandelingen mogen voorschrijven. Hierdoor worden duurdere, maar effectievere therapieën vaak vervangen door goedkopere alternatieven. De klachten hierover door oncologen zijn gebaseerd op tientallen klinische rapporten uit 2023 en 2024.
Overheid en specialisten trekken aan de bel
De Spaanse minister van Volksgezondheid, Mónica García, stak haar kritiek niet onder stoelen of banken op X: “Als bedrijven oncologen onder druk zetten om goedkopere behandelingen te kiezen, dan draait het niet om gezondheidszorg, maar om winst.” Ook staatssecretaris van Volksgezondheid Javier Padilla benadrukte op X dat particuliere verzekeraars al langer proberen om patiënten te laten overstappen naar de publieke zorg. “Maanden geleden waarschuwden we al dat particuliere zorgverzekeraars binnen Muface aan risicoselectie doen, waardoor patiënten overstappen naar de publieke zorg.
De SEOM onderzoekt dit probleem al sinds 2021. De organisatie heeft gesprekken gevoerd met betrokken partijen en verzamelt bewijsmateriaal om de situatie in kaart te brengen. “Ons doel is om snel tot een oplossing te komen en ervoor te zorgen dat kankerpatiënten de zorg krijgen die ze nodig hebben,” aldus SEOM-voorzitter César A. Rodríguez.
Verweer van Atrys Health over kankerzorg
Atrys Health ontkent de beschuldigingen en zegt dat hun adviezen zijn gebaseerd op internationale richtlijnen en wetenschappelijke onderbouwing. In een verklaring stelt het bedrijf dat het juist pleit voor een ‘rationeel medicijngebruik’, waarbij patiënten de juiste medicatie krijgen tegen de laagst mogelijke kosten.
Ondertussen blijven oncologen en medische specialisten waarschuwen voor de gevolgen. Zij vrezen dat kankerpatiënten niet de best mogelijke zorg krijgen en dat winstbelangen zwaarder wegen dan medische noodzaak. SEOM zegt de situatie nauwlettend te blijven volgen en dringt aan op snelle maatregelen.
Dit artikel werd voor inspanje.nl vertaald en bewerkt door Saskia Plazier, stagiaire van de ITV Hogeschool in Utrecht
Lees ook: Oncologen in Spanje zien forse toename darmkanker bij jonge volwassenen