Als alles naar verwachting verloopt, zal Spanje binnen afzienbare tijd tot de landen behoren waar een nationaal covid-19-vaccin op mensen wordt getest. Het CSIC en Zendal lieten donderdag weten dat het vaccin in het laboratorium effectief is gebleken en nu goedkeuring kan worden aangevraagd bij het Spaans Medicijnagentschap Aemps. Als het Aemps groen licht geeft, kan al in de komende weken gestart worden met de klinische testfase I en II (testen op veiligheid en effectiviteit) op mensen. 

Eiwit van coronvirus moet zorgen voor immuunrespons

Het CSIC heeft inmiddels de bewezen effectiviteit van het vaccin bij dieren gepubliceerd in het virologische tijdschrift Journal of Virology. Het Spaanse vaccin bevat het gemodificeerd vacciniavirus Ankara, dat ook gebruikt wordt in vaccins tegen het pokkenvirus en als transportmedium dient voor een eiwit van het coronavirus. Dit eiwit moet na vaccinatie zorgen voor een afweerrespons tegen het echte coronavirus. Het project dat geleid wordt door de Spaanse virologen Mariano Esteban en Juan García Arriza is het verst gevorderde anti-covidproject van de CSIC. 

Inmiddels bevinden in 21 landen nieuwe coronavaccins zich in de klinische testfase, waaronder China, Engeland, Duitsland en Zuid-Korea. Vanaf de aanvang van de pandemie heeft de Spaanse regering het belang onderstreept van een nationaal covid-vaccin waarmee het land niet meer afhankelijk is van bevoorrading uit het buitenland. Het kan echter nog zeker zes maanden duren voordat het Spaanse vaccin, dat geproduceerd wordt door farmaceut Biofabri, kan worden gebruikt in de vaccinatiecampagne. Dat zal onder andere gaan afhangen van de gebleken effectiviteit van het vaccin bij mensen. In Europa zijn nu alleen nog de vaccins van Pfizer en Moderna goedgekeurd. 

100 procent effectief bij muizen

Onderzoeker Esteban liet weten dat het nieuwe vaccin een sterke afweerreactie teweegbrengt bij gehumaniseerde muizen en bij deze dieren 100 procent effectief is gebleken in de bescherming tegen het coronavirus. Gehumaniseerde muizen zijn muizen die menselijke genen, cellen of weefsels dragen. Het gemodificeerde vacciniavirus laat het lichaam het zogeheten S-eiwit van het coronavirus aanmaken waarmee het virus kan indringen in de menselijke cellen. Eenmaal in de cel, ‘leert’ dit eiwit het immuunsysteem het echte coronavirus te herkennen en aan te vallen. Na toediening van het vaccin, produceert het lichaam een grote hoeveelheid antilichamen IgG, gericht tegen het S-eiwit. Na toediening van twee doses wordt de replicatie van het virus in de longen volledig afgeremd en kan dus gesproken worden van een sterke immuunrespons en volledige effectiviteit in dieren.