De belangrijkste uitkomsten van de regioverkiezingen zijn de overtuigende overwinning van Ayuso met haar Partido Popular (PP), het uit beeld verdwijnen van de centrumrechtse partij Ciudadanos en de winst van Más Madrid ten koste van de socialistische PSOE. Na het dramatische verlies van links heeft Podemos-partijleider Pablo Iglesias besloten de politiek te verlaten.
Glorieuze winst maar geen absolute meerderheid
Twee jaar geleden had nog niemand van haar gehoord, nu staat Ayuso in Spanje in het middelpunt van de belangstelling. Ze maakte vriend en vijand met haar soepele coronabeleid en maakte korte metten met coalitiepartner Ciudadanos door vervroegde verkiezingen uit te schrijven. Met succes, want ze is de absolute favoriet gebleken van de Madrileense stemmer die wel oren had voor haar inmiddels beroemde vrijheidsleus en haar ‘Trumpiaanse’ benadering. Ondanks de grote overwinning van de PP heeft Ayuso op vier zetels na niet de absolute meerderheid behaald.
Madrid maakt zwaai naar rechts
De PP en Vox hebben samen 78 zetels behaald (65 voor de PP en 13 voor Vox) versus 58 zetels voor de linkervleugel (24 voor Más Madrid, 24 voor de PSOE en 10 voor Podemos). Nog maar twee jaar geleden telde de rechtste partijen 4 zetels meer dan de linkse partijen, nu zijn dat er 20. Deze flinke zwaai naar rechts is vooral te danken aan de populariteit van de PP; Vox behaalde deze verkiezingsronde evenveel stemmen als twee jaar geleden.
Pablo Iglesias stapt uit politiek
De historisch hoge opkomst van dinsdag heeft voor de linkse partijen geen overwinning opgeleverd maar zorgde juist voor een dramatisch verlies, met name voor de PSOE. Deze dreun voor links heeft directe gevolgen gehad voor Pablo Iglesias die eerder zijn functie als vicepremier van Spanje had neergelegd om Madrid aan een linkse overwinning te helpen. Nu dat niet is gelukt heeft de Podemos-leider besloten de politiek definitief te verlaten.
Dramatisch verlies voor PSOE
Het dramatische verlies voor de PSOE in Madrid staat in schril contrast met het recente succes van deze partij in Catalonië. Más Madrid heeft zelfs evenveel zetels weten te behalen als de PSOE, maar heeft er samen met Podemos niet voor kunnen zorgen het verlies van deze partij te compenseren. Het eveneens dramatische verlies voor Ciudadanos betekent dat de 26 zetels die de partij nog had in de voorgaande regering nu allemaal naar de PP zullen gaan, de partij die haar aantal zetels ruim heeft verdubbeld.
Impact op landelijke politiek
De grote vraag is wat de impact zal zijn van de verkiezingswinst van de PP op de landelijke politiek. Madrid wordt namelijk als een belangrijke barometer beschouwd voor de politiek op nationaal niveau. De PSOE denkt daar echter anders over en heeft laten weten dat “de kiezers in Madrid anders stemmen dan in de rest van Spanje”, daarbij refererend aan de slechte verkiezingsresultaten van de PP in de regio’s Catalonië en Baskenland.
De huidige politieke verschuiving in Madrid is het gevolg van een mislukte motie van wantrouwen die de PSOE samen met Ciudadanos indiende tegen de Partido Popular in Murcia. Om te voorkomen dat ook in Madrid een motie van wantrouwen zou worden ingediend, schreef regiopresident Díaz Ayuso vorige maand vervroegde verkiezingen uit. Met de overtuigende overwinning van de PP in Madrid hebben de PSOE en Ciudadanos hun motie van wantrouwen duur moeten betalen.
Nu is Ayuso in de politiek belangrijke regio Madrid volledig aan zet, terwijl parijleider Pablo Casado zich op landelijk niveau tevreden moet stellen met een bescheiden rol in de oppositie. Twee keer verloor hij bij de landelijke verkiezingen van de PSOE, maar met de winst van de PP in Madrid zou dat bij de komende verkiezingen wel eens heel anders kunnen zijn.
Anderzijds wordt binnen de partij ook gevreesd voor de populariteit van Ayuso, die haar politieke carrière grotendeels te danken heeft aan Casado. Zo zou zij samen met haar rechterhand Miguel Ángel Rodríguez wel eens de banden met Casado kunnen verbreken en hem aan de kant kunnen schuiven als hij de landelijke populariteit van de partij straks niet waar weet te maken. Nu zal gaan blijken hoe de ingewikkelde machtsverhouding tussen Ayuso en Casado zich verder gaat ontwikkelen en in hoeverre Casado de macht over de partij in Madrid overdraagt aan Ayuso.
Vox eist geen plaats op in coalitie
De ultrarechtse partij Vox heeft aangegeven een positieve stem uit te zullen brengen voor Ayuso bij de installatie van het nieuwe regiobestuur, zonder dat in ruil daarvoor een plaats in de coalitie wordt geëist. Daarmee is een tweede stemronde niet meer noodzakelijk. Partijleider Rocío Monasterio van Vox in Madrid verzekerde echter dat haar partij in de komende twee jaar een cruciale rol zal gaan spelen in de politiek van Madrid.