“We beginnen een nieuwe fase in de relatie met Marokko gebaseerd op wederzijds respect”, stelt de Spaanse regering van premier Sánchez in een verklaring. “Deze nieuwe fase volgt de lijnen van een duidelijk en ambitieus plan. Dit garandeert de stabiliteit, soevereiniteit en voorspoed van beide landen.”
Diverse Spaanse media wijzen op de rol die de migratieproblemen aan de grenzen tussen Marokko en de Spaanse enclaves Ceuta en Melilla spelen in het plotseling gewijzigde standpunt van Spanje. De stap kan de betrekkingen met Marokko verbeteren. Marokko gaf aan blij te zijn met de ‘constructieve toezeggingen’ van Spanje.
Neutraal
Spanje koos er tot nu toe voor neutraal te blijven in het conflict om de Westelijke Sahara, een voormalige kolonie van het land dat ten zuidwesten van Marokko. Volgens de VN is het gebied geen soevereine staat, maar hoort het evenmin bij Marokko.
“Ernstige fout”
Tegenstanders reageren boos op de Spaanse koerswijziging. Hieronder Polisario, de separatistenbeweging, die opkomt voor zelfbeschikking van de bewoners die van oudsher in de Westelijke Sahara leven. De beweging noemt het een “ernstige fout” Ook Algerije geeft Spanje stevige kritiek. Het land biedt volop steun aan Polisario vanwege de beroerde relatie die het met buurland Marokko heeft. Algerije riep na het nieuws direct zijn ambassadeur terug uit Spanje.
De betwiste autonomie van de Westelijke Sahara
De soevereiniteit over de Westelijke Sahara al sinds 1975 betwist. Toen vertrok Spanje en nam Marokko het grotendeels in. Een guerrillaoorlog voor onafhankelijkheid van het gebied volgde en duurde voort tot 1991. Toen wist de VN met een vredesmissie een staakt-het-vuren te bereiken. Dat was op basis van de belofte dat er snel een referendum zou volgen waarin de Sahrawi zich konden uitspreken over onafhankelijkheid. Dit werd door Marokko echter met alle macht tegengehouden.
‘Doorbraak’
Het land wil het gebied ter grootte van Engeland niet opgeven. Rabat ziet liever een soort zelfbestuur van Westelijke Sahara onder Marokkaanse leiding. Deze plannen kunnen nu dus op instemming van Spanje rekenen. De steun van Spanje wordt gezien als een ‘doorbraak’.
Economische belangen
Hoewel het gebied droog en woestijnachtig is, spelen economische belangen hierin een rol. Met name de fosfaatbron, driekwart van de tot nu toe bekende reserves op aarde, vormt een enorm potentieel. Daarnaast zijn er goede viswateren en mogelijk olie.
Migratieproblemen als motor achter koerswijziging Spanje
Spanje hoopt in ruil voor de steun aan Marokko hulp te krijgen bij het tegengaan van de illegale immigratie. Vorig jaar verslechterden de banden tussen Madrid en Rabat toen Polisario-leider Brahim Gali in een Spaans ziekenhuis werd behandeld. Marokko zag dat als Spaans inmenging in het conflict en verbrak direct de diplomatieke banden en sloot de grenzen. Vervolgens wandelden duizenden migranten de Spaanse enclaves Ceuta en Melilla binnen. Volgens Spanje kneep Marokko toen een oogje dicht als ‘chantagemiddel’ richting Madrid.
Onenigheid in coalitie
Binnen de Spaanse coalitie wordt de stap van de regering jegens Marokko niet met gejuich ontvangen. De socialistische partij Podemos gaf via vice-premier Yolanda Díaz aan de belangen van het Sahrawi-volk in de Westelijke Sahara te blijven ‘verdedigen’.
Bekijk ook: Spanje en Marokko beloven einde te maken aan diplomatiek conflict