Het aantal sterfgevallen toegeschreven aan hitte in Spanje is daarmee drie keer het gemiddelde van de afgelopen vijf jaar. Op dit moment ligt Spanje op schema om de warmste zomer te beleven sinds er gegevens over worden bijgehouden. Ook een van de droogste, waar sinds mei de temperaturen boven de normale waarden liggen.
ADVERTENTIE
Bekijk ook: Vijf keer hogere sterfte in juli dan verwacht voor die maand
Deze klimatologische factoren zijn eveneens van invloed geweest op het feit dat het land de grootste golf van bosbranden meemaakt van deze eeuw tot nu toe. 2022 onderscheidt zich bovendien als het jaar met de meeste doden door hitte, in ieder geval sinds 2015.
MoMo: 4.600 sterfgevallen deze zomer
Het dagelijkse monitoringsysteem voor alle oorzaken (MoMo), opgesteld door het Carlos III Gezondheidsinstituut (ISCIII) in Madrid, schat dat er in Spanje tussen eind april en eind augustus iets meer dan 4.600 sterfgevallen zijn door te hoge temperatuur. Dit vertegenwoordigt ongeveer 3,2% van de sterfgevallen die door welke oorzaak dan ook zijn waargenomen. Het is verder een verdrievoudiging van het gemiddelde van de afgelopen vijf jaar.
Bekijk ook: Abnormaal hoge watertemperaturen in de Middellandse Zee
De MoMo berekent het aantal sterfgevallen als gevolg van hitte als het verschil tussen de geschatte sterfte zonder perioden van te hoge temperatuur en dezelfde waarde wanneer thermometers boven normaal stijgen. Dat doet het op basis van echte gegevens uit overlijdensakten van de burgerlijke stand, het Staats Meteorologisch Agentschap (AEMET) en het Nationaal Instituut voor de Statistiek (INE).
Om een overlijden officieel als "hitteberoerte" te beschouwen, moet het als zodanig op de overlijdensakte worden vermeld. Omdat deze gegevens niet direct bekend zijn en het coderen tot drie maanden kan duren, wordt de impact van hitte op de sterfte in realtime gemeten met behulp van toerekenbare sterfte, een schatting via epidemiologische modellen en analyses.
Via MoMo inzicht om beter en tijdig te kunnen handelen
Oscar Zurriaga, hoogleraar preventieve geneeskunde en volksgezondheid aan de universiteit van Valencia, wijst op RTVE.es erop dat hoge temperaturen niet alleen veel ongemakken in het dagelijks leven kun veroorzaken, maar ook de oorzaak kunnen zijn van een verslechtering van de gezondheidstoestand van een persoon of zelfs de oorzaak zijn van zijn dood. Via systemen als de MoMo "kunnen we een idee krijgen van die impact om tijdig te handelen", legt hij uit in gesprek met RTVE.
Mei, juni en juli warmer dan 60% van de Spaanse zomers
In Spanje wordt het heter en heter. Dit blijkt uit een artikel dat medio augustus op de website van het Spaanse KNMI, aemet.es werd gepubliceerd. Hierin wijzen de technici José Ángel Núñez en Rubén del Campo erop dat het kwartaal van mei, juni en juli warmer was dan 60% van de Spaanse zomers.
In deze tijd registreerde de MoMo zo'n 3.100 sterfgevallen als gevolg van hitte; vijf keer meer dan in dezelfde periode in 2021 en 1.050 meer dan 2015, het jaar met de hoogste telling op dat moment van de zomer.
"Meer dan een direct alarm, stelt de MoMo ons in staat om indirect te controleren hoeveel sterfgevallen er zijn, evenals hun impact op bepaalde pathologieën", legt Zurriaga uit.
69 hittedoden per dag op hete dagen
Daarnaast wordt het effect van een te hoge temperatuur op de sterfte vooral waargenomen tijdens de drie hittegolven van de afgelopen maanden. Geschat wordt dat in 25 dagen met te hoge temperatuur iets meer dan een derde van alle sterfgevallen te wijten is aan dit fenomeen; wat gelijk staat aan 69 doden op elk van die dagen.
Tijdens de eerste vroege hittegolf, tussen 11 en 18 juni, schat het MoMo dat er 373 doden zijn gevallen als gevolg van te hoge temperatuur. In de tweede, die opviel door zijn intensiteit, geografische spreiding en duur, stijgt het aantal tot 845 sterfgevallen, wat vijf keer het aantal hittegerelateerde sterfgevallen is da twerd geregistreerd tijdens een iets kortere hittegolf die op dezelfde data in 2021 werd geregistreerd.
De statistiek onthult een nieuwe stijging van 575 sterfgevallen als gevolg van te hoge temperatuur tijdens de periode van sterke hitte die werd opgetekend tussen 30 juli en 6 augustus.
De oversterfte als gevolg van hitte in de eerste twee weken van augustus valt samen met een periode die AEMET kwalificeert als de op één na warmste in de meerjarige reeks, alleen overtroffen door de temperaturen die zijn geregistreerd van 1 tot 15 augustus 2003.
Volgens het jaarlijkse MoMo overzicht van hittedoden stierven in de zomer van 2021 in Spanje 1.447 mensen aan oorzaken die te wijten waren aan een te hoge temperatuur. Meer dan de helft van deze sterfgevallen vond plaats in de maand augustus.
Sterfgevallen toe te schrijven aan hitte per provincie
De dood van drie mannen uit Madrid als gevolg van een hitteberoerte haalde medio juli de krantenkoppen en voedde politieke bijeenkomsten. Deze sterfgevallen vertegenwoordigen echter slechts een klein percentage van de sterfgevallen die kunnen worden toegeschreven aan hitte in Madrid.
Hoewel Madrid de provincie van Spanje is die deze zomer in absolute termen de meeste sterfgevallen heeft geregistreerd als gevolg van hitte, zijn de provincies zonder kustlijn van het centrale westen en het noorden van het schiereiland degenen waar de meeste doden door hitte zijn geregistreerd in relatieve termen.
Palencia, Huesca en Cuenca zijn degenen die het meest hebben geleden in verhouding tot hun bevolkingscijfers. Alle drie meer dan 40 doden per 100.000 inwoners, op enige afstand gevolgd door Ávila, met 32 doden.
In meer bevolkte gebieden zoals Madrid en Barcelona vallen respectievelijk ongeveer 19 en zeven doden door hitte.
