Tot 31 december 2022 waren deze producten onderworpen aan 4% btw (IVA in Spanje). Deze belasting verdween per 1 januari. Die van pasta en olie werd met de helft verminderd van 10% tot 5%. De Spaanse regering wil met deze maatregel consumenten in Spanje helpen de inflatie het hoofd te bieden.
Bekijk ook: Op deze levensmiddelen geldt per 1 januari tijdelijk geen btw in Spanje
Matig bereik doelstelling
Al blijkt uit de gegevens voor december dat de jaarlijkse stijging van de inflatie is gematigd tot 5,8% blijven de prijzen van dagelijkse boodschappen ongebreideld stijgen (15,3% in november). De doelstelling van de regering lijkt in de eerste dagen van de toepassing van de maatregel voor de belangrijkste merken matig te zijn bereikt. Er zijn verlagingen geregistreerd van ongeveer 4% van de prijzen van deze producten. Dat blijkt uit de gegevens van een prijsvergelijking van 13 basisproducten uitgevoerd door El País tussen 28 december en maandag 2 januari.
Welke supermarkten?
Het volledige plaatje is veel complexer. De maatregel heeft immers betrekking op duizenden producten in tienduizenden winkels. Het huidige scenario is gebaseerd op prijzen in de online winkels van Mercadona, Carrefour, Día, Alcampo, Eroski en Consum op de eerste werkdag na de btw-verlaging of afschaffing. Lidl maakt de groep grote supermarkten in Spanje compleet, maar zijn prijzen zijn niet geanalyseerd omdat het geen levensmiddelen online verkoopt. De meeste gekozen voedingsmiddelen zijn van witte merken.
Algemene trend is een verlaging van de prijzen
De algemene waargenomen trend is de verlaging van de prijzen, op enkele uitzonderingen na: in Mercadona kost een kilo linzen 2,08 euro op 28 december en 2 euro deze maandag, dat is 3,85% minder; in Carrefour is een literpak volle melk van 0,94 euro naar 0,90 gegaan, 4,26% minder; en bij Eroski kost de peervormige tomaat 1,97 euro per kilo, 3,9% minder dan eind december. In deze drie gevallen heeft de supermarkt de prijzen met ongeveer 4% verlaagd, wat overeenkomst met de hoogte van de btw.
El País vergelijkt de prijzen van 28 december met die van 2 januari. Bij 53 van de 78 geanalyseerde producten is de prijs evenveel gedaald als de btw. Bij acht prijzen was de daling kleiner dan die van de belasting en bij 14 producten groter dan de heffing die tot 31 januari werd betaald. Van drie producten is de uiteindelijke prijs toegenomen. Zie dit artikel in El País voor de precieze resultaten.
Hoe doen de supermarkten het?
Samenvattend kan worden geconcludeerd dat Mercadona de verlaging van de IVA goed doorberekent in de eindprijs voor consumenten. Carrefour doet dat anders. Van de 13 geanalyseerde producten houden er 5 dezelfde prijs als voor de belastingverlaging. Vijf producten zijn zelfs goedkoper dan voor de belastingverlaging en bij 3 producten is de prijs precies conform de belastingverlaging aangepast.
Día verhoogt de prijs van 4 producenten ten opzichte van voor de belastingverlaging en de resterende 7 producten zijn verlaagd conform de IVA-verlaging. Eroski berekent de belastingverlaging ook netjes door. Drie producten zijn zelfs goedkoper dan voor de btw-verlaging. Bij Alcampo zijn 2 producten duurder geworden, 4 goedkoper en bij de resterende 7 is de btw-verlaging goed doorberekend in de eindprijs. Bij Consum is alleen ijsbergsla goedkoper dan voor de btw-verlaging. Bij de andere 12 producten is de belastingverlaging doorgevoerd.
Consumenten merken weinig
Volgens El País merken consumenten weinig van de verlaging. Die enkele centen maken onvoldoende uit op het totaalbedrag van de boodschapen die ze doen. Als andere producten in een keer 20 cent duurder worden, voel je een verlaging van 3 cent bij een paar basisproducten niet.
Consumentenorganisatie juicht maatregel toe
Toch juicht de Organisatie van Consumenten en Gebruikers (OCU) de maatregel toe. “Het lijkt ons een adequaat beleid, maar het schiet tekort. Vis en vlees hadden er ook bij moeten zitten”, zegt Enrique García, OCU-woordvoerder. “Maar”, vervolgt hij, “we vinden het zeer noodzakelijk om te monitoren hoe de prijzen evolueren. Het heeft geen zin dat ze vandaag zijn gedaald en dat ze over twee of drie weken weer terug zijn op de prijs die ze in december hadden. Er moet een voortdurende controle zijn.”
Geen misbruik
Ignacio García Magarzo, algemeen directeur van Asedas (Spaanse vereniging van distributeurs, supermarkten en supermarkten), verzekert dat de sector geen misbruik zal maken van de situatie om de prijzen onnodig te verhogen: “De beste garantie dat dit niet zal gebeuren, is de sterke concurrentie er is en het vermogen van consumenten om te kiezen. We zijn een sector met zeer krappe marges en tegelijkertijd zijn we ons bewust van de gevoeligheid die er is.
Bekijk ook: Spanje wil voedselprijzen indammen met steunpakket