Judith Goeree
De Spaanse bevolking van buitenlandse afkomst groeit sterk. In minder dan drie decennia is het land geëvolueerd naar een samenleving waarin migratie een centrale rol speelt. De cijfers spreken boekdelen: op 1 juli 2024 waren 9,04 miljoen inwoners geboren in het buitenland. Tel daar ruim 2 miljoen in Spanje geboren kinderen van buitenlandse moeders bij op, en het aandeel stijgt naar ruim 22 procent van de bevolking.
Spanje, ooit een land dat inwoners verloor door emigratie, heeft een radicale ommezwaai gemaakt. In de jaren 50 tot 70 was er een negatief migratiesaldo van 1,5 miljoen mensen. In 1976 waren er minder dan 200.000 buitenlandse inwoners, minder dan 0,5 procent van de bevolking. Maar sinds de invoering van de democratie na de dood van Franco groeide het aantal migranten explosief. In 1996 waren er al 1,07 miljoen inwoners van buitenlandse afkomst. Dat aantal is nu bijna vertienvoudigd.
Welke buitenlandse bevolkingsgroepen wonen er in Spanje?
De samenstelling van de migrantenbevolking is divers. De grootste groep buitenlanders in Spanje bestaat uit Spaanstalige migranten uit Latijns-Amerika. Daarna volgen de Europeanen. Binnen de Europese groep bestaan er grote verschillen: West-Europeanen hebben gemiddeld een hogere sociaaleconomische status dan de gemiddelde Spanjaard, terwijl Oost-Europeanen, zoals Roemenen, vooral werken in sectoren zoals landbouw en huishoudelijke hulp. Afrikaanse migranten, voornamelijk Marokkanen, vormen de derde groep. Aziaten, met een grote vertegenwoordiging van Chinezen en Pakistanen, volgen daarna.
Er zijn duidelijke geografische verschillen in migrantengroepen. In Murcia wonen vooral Afrikaanse migranten, terwijl in Andalusië en Valencia veel Europeanen te vinden zijn. Ceuta en Melilla hebben een meerderheid van inwoners uit Noordwest Afrika. In Barcelona daarentegen is de Pakistaanse gemeenschap sterk vertegenwoordigd.
Een vergrijzend Spanje: migratie als oplossing?
Spanje kampt met een van de laagste geboortecijfers in Europa, wat leidt tot een vergrijzende bevolking. Migratie biedt een mogelijke oplossing voor deze uitdaging. Momenteel is 24,5 procent van de beroepsbevolking tussen 20 en 64 jaar van buitenlandse afkomst. In 2022 had meer dan een derde van de pasgeborenen in Spanje minstens één ouder van buitenlandse afkomst. In sommige provincies ligt dat aandeel zelfs boven de 50 procent.
Buitenlanders in Spanje leggen druk op samenleving
De voordelen van migratie voor de economie gaan samen met grote uitdagingen. Volgens het rapport ‘Immigratie in Spanje: geweldig of hard nodig’ van de Spaanse stichting NEOS kost het beheren van migratie Spanje meer dan 30 miljard euro per jaar. Dit zorgt voor druk op de openbare diensten en de arbeidsmarkt. Het rapport zegt dat Spanje een actieve migratiepolitiek moet hebben, gericht op integratie en het voorkomen van sociale problemen. Vooral mensen uit landen met een andere cultuur of religie hebben extra steun nodig.
Hoe doet Spanje het vergeleken met Europa?
Met 18,5 procent inwoners van buitenlandse afkomst ligt Spanje boven het EU-gemiddelde van 13,3 procent. Toch heeft het land minder ervaring met derde en vierde generaties migranten dan landen zoals Duitsland (19,5 procent) en België (19,1 procent). In die landen zijn immigranten al langer een integraal onderdeel van de samenleving.
Grote uitdaging voor politiek verdeeld Spanje
Spanje staat voor de uitdaging om migratie om te zetten in een succesverhaal. Investeren in onderwijs en de integratie van tweede generaties is essentieel. De veranderende samenstelling van de bevolking biedt kansen om de Spaanse economie draaiende te houden. Het vraagt echter ook om sterk leiderschap en duidelijk beleid. Een grote uitdaging voor het politiek verdeelde Spanje.
Lees ook: Waar in Spanje kopen de meeste buitenlanders het liefst een huis?