Een week na de verwoestende aardbeving in de regio van Marrakech die zo’n 3.000 levens eiste en talloze steden en dorpen in puin achterliet, wijzen seismografen kwetsbare gebieden in Spanje aan. Ze proberen antwoord te geven op de vraag of een aardbeving van dergelijke proporties ook in Spanje kan gebeuren. Experts noemen een vergelijkbare aardbeving in Spanje “onwaarschijnlijk”,maar de zorgen blijven.
Meest kwetsbare gebieden in zuiden en zuidoosten van het land
Luis Cabañas, een sismoloog bij het Nationaal Instituut voor Geografie (ING), werpt licht op de situatie. “De meest kwetsbare gebieden liggen in het zuiden en zuidoosten van Spanje, van Málaga tot Valencia,” zegt hij.
De Spaanse regering heeft richtlijnen voor aardbevingsbestendige gebouwen. Vooral in de regio’s van de Alborán-zee tussen Spanje en Marokko en de kust van Zuidoost-Spanje zijn deze regels strikt. Hier zijn de tectonische platen het actiefst. De aardbeving in Lorca op 11 mei 2011 bewees dit punt. Deze had een kracht van 5,2 op de Schaal van Richter. Er kwamen 9 personen bij om het leven en ruim 300 mensen raakten gewond.
Geografisch gezien ligt Spanje op een interessante plek. Het zuidelijke deel van de Iberische Schiereiland grenst aan de Afrikaanse tektonische plaat. Dit maakt vooral het zuiden van Spanje, maar ook landen als Italië en Turkije, gevoeliger voor aardbevingen.
De algemene kans op een grote aardbeving in Spanje blijft echter laag. “De seismische activiteit op het Iberisch schiereiland is gering,” verzekert Cabañas. Hij voegt eraan toe dat “de gemiddelde bewegingssnelheid laag is”. In vergelijking: in Turkije bedraagt deze snelheid 25 millimeter per jaar, waardoor grote aardbevingen daar veel vaker voorkomen.
Bouwvoorschriften
Wat betreft de Spaanse bouwvoorschriften: sinds 2007 is het verboden om huizen te bouwen met bepaalde kwetsbare materialen zoals droge metselwerken, adobe of tapial. Dit volgt op meerdere incidenten waaruit bleek dat deze materialen zeer gevoelig zijn voor aardbevingen.
Uit rapporten van de Spaanse overheid blijkt dat Granada het meest kwetsbaar is. Verschillende dorpen in deze provincie, zoals Escúzar en Alhendín, hebben hoge seismische versnellingswaarden. In deze regio’s zijn de bouwvoorschriften strenger, met als doel de gebouwen beter bestand te maken tegen mogelijke aardbevingen.
Hoewel de kans op een grote aardbeving in Spanje klein lijkt, is het van belang om voorbereid te zijn. Want zoals de Marokkaanse tragedie aantoonde, kan het onverwachte altijd gebeuren. En met de klimaatverandering en toenemende seismische activiteit wereldwijd, is waakzaamheid geboden. Experts benadrukken dat het belangrijk is om altijd een noodplan te hebben, en te weten hoe te handelen bij seismische activiteit. Want ook al zijn de kansen klein, nul is het nooit.
Kans op tsunami
Eerder dit jaar werd een Noodplan voor tsunami-risico’s in Andalusië goedgekeurd door de regionale regering. Door de breuklijn in de Alboran-zee bestaat de kans dat na een beving zich een tsunami vormt. Dat maakt de kustgebieden, met name die van de provincies Granada (Costa Tropical) kwetsbaar. Gemeenten moeten op basis van het Noodplan ook lokale actieplannen opstellen.