De Spaanse economie is in vergelijking met de scenario’s van de centrale banken in Duitsland, Frankrijk en Italië zeer gunstig. Van de vier grote economieën in de eurozone is Spanje de enige die er op dit moment prat op kan gaan te ontsnappen aan een recessie. Dat schrijft El Economista op basis van gegevens van de centrale banken.
ECB schetst scenario met sombere ondertoon
Deze dagen onthullen de nationale centrale banken hun vooruitzichten, waarmee de Europese Centrale Bank vorige week haar prognoses opstelde. Vanuit het hoofdkantoor in Frankfurt kwam een scenario met een sombere ondertoon. Enerzijds werd voorspeld dat de eurozone met een hoge waarschijnlijkheid in een recessie terecht zal komen. Het goede nieuws is dat deze kort zal duren. Het slechte nieuws is dat de inflatie ongecontroleerd zal blijven.
Verwachtingen voor de Spaanse economie
De Spaanse Bank presenteerde dinsdag haar verwachtingen voor de Spaanse economie. De uiteindelijke bbp-groei voor 2022 is daarin met een tiende verbeterd tot 4,6%, “als gevolg van een sterkere vooruitgang dan verwacht in de tweede helft van het jaar.” Behalve de Centrale Bank van Italië kunnen noch de Bundesbank, noch de Franse Bank hetzelfde zeggen voor het einde van het jaar.
Groeitempo volgend jaar omlaag
Voor volgend jaar verlaagt de Spaanse financiële instelling het groeitempo van de economie met een tiende tot 1,3%. De Spaanse groei in 2023 zal de prognose voor Frankrijk en Italië respectievelijk verviervoudigen en verdrievoudigen. De Duitse economie krimpt volgend jaar met 0,5%.
Voor 2024 en 2025 verwacht de Bank van Spanje dat de economie van het thuisland met respectievelijk 2,7% en 2,1% zal groeien. Ook in Duitsland, Frankrijk en Italië liggen de groeipercentages boven de respectievelijke prognoses.
De recessie trekt zich terug
Met betrekking tot dit kwartaal, dat bijna ten einde loopt, benadrukt het rapport dat “de activiteit een zekere dynamiek zou hebben behouden die vergelijkbaar is met die van het tweede kwartaal van het jaar”. De cijfers over werkgelegenheid, consumptie, productie en vertrouwen wijzen op een groei van 0,1%. Tussen juli en september groeide de economie met 0,2%.
Vrees voor plotselinge activiteitsdaling weggenomen
Een paar maanden geleden was het centrale scenario voor veel economen dat de Spaanse economie tussen het laatste kwartaal van het jaar en het eerste kwartaal van 2023 met enkele tienden zou dalen, maar de laatste indicatoren hebben een stijging laten zien en de vrees voor een plotseling activiteitsdaling weggenomen.
Als de gegevens voor het vierde kwartaal worden bevestigd, zal Spanje de recessie zijn ontweken. Ángel Gavilán, algemeen directeur van de Spaanse Bank, wees erop dat er veel onzekerheid is in de economische context, maar “de prognoses voor het huidige kwartaal zijn gemaakt met een zeer brede vertrouwensband.”
Verbetering zowel in productie- als dienstensector
“De verbetering heeft zich zowel in de productie- als in de dienstensector voorgedaan. PMI-gegevens hebben ondanks de ongunstige context, een positief groeipercentage behouden op jaarbasis. In de dienstensector valt de verbetering van de detailhandelsverkopen op. Die registreerde in oktober opnieuw een positief groeipercentage en vertoont nu al de hoogste interjaarlijkse schommelingen van de afgelopen vijf maanden”, somt Oriol Aspachs, directeur Economie van de CaixaBank op.
Verbeterd consumentenvertrouwen
Het consumentenvertrouwen is ook verbeterd. Bovendien blijkt uit aangesloten gegevens nog steeds dat er banen worden gecreëerd.
Voor het eerste kwartaal van 2023 geeft de Bank van Spanje aan dat de zwakte van de economische bedrijvigheid in het eerste kwartaal van 2023 nog steeds aanzienlijk zal zijn. De economie zal pas in maart weer aantrekken.
Maandag benadrukte de algemeen directeur van de economie van de ECB, Óscar Arce, dat de eurozone vanaf maart terugkeert naar positieve rentes.
Toerisme als kracht
Spanje heeft bepaalde voordelen om het op korte termijn beter te doen dan de rest van de grote economieën. Hierover zegt professor in de Economie Juan Ramon Rallo: “Ik denk dat Spanje een kracht heeft die in voorgaande jaren zijn zwakte was; het toerisme. In zekere zin is toerisme niet gecorreleerd met de evolutie van de economie, maar als we in een bescheiden recessie terechtkomen, zal het toerisme niet aanzienlijk moeten lijden. Dat zal de Spaanse economie een boost geven, terwijl andere landen met een meer industriële en industriële basis veel meer zullen lijden, vooral als er een energiecrisis is.”
Goede prestaties van de arbeidsmarkt
Het Banco España-rapport benadrukt dat de economie wordt ondersteund door “de goede prestaties van de arbeidsmarkt en door de fiscale impuls die de afgelopen maanden is ingezet”. Hierdoor wordt de binnenlandse vraag ondersteund. Anti-inflatiemaatregelen hebben ook geholpen om het koopkrachtverlies op te vangen.
Gasplafond en brandstofsubsidie
Het gasplafond heeft bijgedragen tot een verlaging van de elektriciteitsprijs en directe steun voor brandstoffen heeft wat verlichting gebracht. Het bureau wijst ook op de maatregelen om de kosten van het openbaar vervoer te verlagen en de begrenzing van de huurverhoging.
De Europese Commissie wees in haar najaarsprognoses al op de relatieve kracht van Spanje ten opzichte van de grote economieën van de eurozone. Tegen 2023 verwachtte de EC dat het bbp met 1% zou stijgen, vergeleken met 0,3% voor Italië, 0,4% voor Frankrijk en een krimp van -0,6% voor Duitsland.
Gedeeltelijke daling van hoge energieprijzen
De EC benadrukte ook dat “de hoge energieprijzen naar verwachting vanaf medio 2023 gedeeltelijk zullen dalen, wat een geleidelijk herstel van de activiteit mogelijk zal maken dankzij de gematigde reactivering van de particuliere consumptie en een grotere normalisering van het toerisme.
Bovendien wordt verwacht dat de uitvoering van de hervormingen en investeringen in het kader van het Herstel- en Veerkrachtplan zal leiden tot meer dynamiek in de totale vraag.
Twee keerzijden
De Spaanse Bank ziet wel twee keerzijden aan de impuls die zij verwacht voor de economie. Allereerst de zwakte van de consumptie, die ten grondslag ligt aan de bescheiden stijging van het bbp die voor het vierde kwartaal wordt voorspeld. Ten tweede worden de overtollige besparingen die tijdens de pandemie zijn geregistreerd niet omgezet in uitgaven. Wel zou anderzijds de buitenlandse handel met netto-exort de vertraging van de binnenlandse vraag hebben gecompenseerd.
Van tijdelijke naar vast contracten
De Bank van Spanje heeft berekend dat de omzetting van tijdelijke contracten in contracten voor onbepaalde tijd zou kunnen hebben bijgedragen aan het op peil houden van de totale uitgaven in de afgelopen maanden, vanwege de grotere neiging tot consumeren. Historisch gezien heeft het omzetten van een tijdelijk contract naar een contract voor onbepaalde tijd geleid tot een bestedingsstijging van (ongeveer) 20% in de twee volgende kwartalen.
Gaat de inflatie omlaag?
“Vanaf het tweede kwartaal van volgend jaar zou de economische groei geleidelijk weer aan kracht winnen, onder meer doordat de reële inkomens verbeteren als gevolg van de geleidelijke afname van de inflatiedruk, het herstel van de buitenlandse markten en de investeringsprojecten die in verband met het Next Generation EU-programma worden ingezet”, benadrukt het rapport van de Spaanse Bank. De inflatie in Spanje zal dalen van 8,4% in 2022 tot 4,9% in 2023, 3,6% in 2024 en 1,8% in 2025.
De Bank van Spanje wijst naar twee factoren. Ten eerste de lagere elektriciteitsprijzen in vergelijking met andere landen, die zijn bereikt door de elektriciteitsuitzondering van het gasplafond. En ten tweede ook door de beperking van de gasprijs zelf in de energiekosten die gedragen worden door de industrie.