Judith Goeree
In een tijd waarin fast fashion de norm is en ambachtelijke beroepen langzaam verdwijnen, houdt één winkel in Madrid stand als bastion van traditie: Casa Hernanz. Al sinds 1845 worden hier espadrilles verkocht, de touwschoenen die ooit het werkschoeisel van Spaanse boeren waren en nu wereldwijd worden gedragen als zomerse klassieker.
Een familiezaak met wortels in het boerenleven
Casa Hernanz ligt op een steenworp van de Plaza Mayor, in een wijk die sinds de 19e eeuw drastisch is veranderd. Toch is de essentie van de winkel hetzelfde gebleven. Marta Hernanz, samen met haar broer Jesús de vijfde generatie aan het roer, vertelt met trots over de oorsprong van de zaak: “Toen onze overgrootvader Toribio Hernanz begon in 1845, was Madrid nog een agrarische nederzetting. Hij verkocht touwschoenen, alpargatas, en landbouwwerktuigen. Beide producten die essentieel waren voor het dagelijks werk op het land.”
Espadrilles waren toen geen mode-item, maar een functioneel onderdeel van het boerenuniform. Gemaakt van espartogras en katoen, boden ze comfort en ademend vermogen in het warme Spaanse klimaat. Tegenwoordig zijn ze een cultureel icoon, maar bij Casa Hernanz worden ze nog steeds met dezelfde materialen en technieken vervaardigd.
Oorsprong van de alpargata of espadrille
De bekende touwschoenen dateren mogelijk al uit de 14e eeuw en zelfs eerder. Archeologische vondsten tonen exemplaren van 6.200 jaar oud in Spanje. In Catalonië en de Pyreneeën werden eveneens espadrilles geproduceerd, wat wijst op een bredere mediterrane traditie van dit type schoen. De naam komt waarschijnlijk uit het Arabisch en verwijst naar schoenen van gevlochten plantaardige vezels, wat de agrarische oorsprong onderstreept. Ook de Nederlandse naam ´espadrille´ verwijst naar het materiaal waar de schoen al eeuwenlang van gemaakt wordt.
Ook elders in Spanje, zoals in La Rioja en Catalonië, bestaan nog kleine werkplaatsen die op vergelijkbare wijze espadrilles maken. Toch is Casa Hernanz een van de oudste nog actieve bedrijven in zijn soort.
Overleven in tijden van crisis
De winkel heeft in 180 jaar tijd veel meegemaakt. Van de Spaanse Burgeroorlog, waarin de voorraad moest worden verstopt, tot de pandemie, waardoor de zaak maandenlang dicht moest. “We hadden geen webshop, geen online verkoop. De uitgaven bleven, de inkomsten verdwenen,” herinnert Marta zich. Toch bleef de winkel overeind, dankzij trouwe klanten en een onwrikbare filosofie: kwaliteit boven kwantiteit, traditie boven trends.
“Het grootste succes is dat we trouw zijn gebleven aan onze filosofie,” zegt Marta. “We laten ons niet meeslepen door modetrends, maar blijven doen waar we goed in zijn: espadrilles maken van topkwaliteit, met respect voor het ambacht van Spaanse bodem.”
Volgens cijfers van het Spaanse ministerie van Cultuur is het aantal traditionele schoenmakers de afgelopen decennia met meer dan 60 procent afgenomen. Dat maakt winkels als Casa Hernanz tot zeldzame overlevers van een verdwijnend beroep.
Een winkel vol verhalen en espadrilles met geschiedenis
Wie Casa Hernanz binnenstapt, stapt binnen in een andere tijd. De geur van touw en stof, de houten toonbank, de stapels espadrilles in alle kleuren en maten, alles ademt geschiedenis. Marta vertelt hoe klanten soms tien paar tegelijk kopen als souvenir, en hoe families al generaties lang terugkomen. “Het is prachtig om mensen te ontvangen die hier als kind al kwamen. Maar er komen ook toeristen, die ons via mond-tot-mondreclame weten te vinden.”
In het hoogseizoen staan mensen soms tot twee uur in de rij. De meest traditionele modellen blijven het populairst, maar ook de luxere uitvoeringen, met borduursels, leer of zijde, vinden gretig aftrek. “Die worden gezien als collecters-items,” zegt Marta.
Ook de Spaanse mode-industrie heeft het ambacht inmiddels herontdekt. Ontwerpers als Castañer en Manebi verwerken de klassieke espadrilles in moderne collecties, waardoor het schoentje opnieuw een internationale revival beleeft.
Traditie in het digitale tijdperk
Hoewel de winkel zich inmiddels heeft aangepast aan online verkoop en sociale media, blijft de essentie onaangetast. “We willen dat klanten dezelfde persoonlijke ervaring krijgen als vroeger. Dat is ons doel, ook online,” aldus Marta. Toch erkent ze de druk: “Je leeft altijd met de angst dat jij de generatie bent die het ambacht ziet verdwijnen.”
Voorlopig is Casa Hernanz echter springlevend. En zolang Marta en Jesús het vakmanschap blijven koesteren, zullen espadrilles niet alleen een mode-item blijven, maar ook een symbool van Spaans erfgoed.
Met die combinatie van traditie en vernieuwing belichaamt Casa Hernanz een breder Spaans verhaal: dat van een land waarin oude ambachten zich langzaam aanpassen aan de eisen van de moderne tijd, zonder hun ziel te verliezen.
Bronnen: Casa Hernanz, Wikipedia, El Español
Eeuwenoud en onmisbaar: het stille gevecht van de nettenmaaksters in Spanje