Else Beekman
De Europese Unie slaat alarm over een zorgwekkende opmars van superbacteriën die resistent zijn tegen antibiotica. Deze gevaarlijke bacteriën verspreiden zich snel, vooral binnen ziekenhuizen. Daarmee vormen een serieuze bedreiging voor de volksgezondheid en de zorgsystemen in verschillende landen. Onder de getroffen landen bevinden zich ook de zuidelijke Europese staten, waaronder Spanje en zijn directe buren.
Volgens het Europese Centrum voor Ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) gaat het onder andere om de E. coli- en Klebsiella-bacterie. Die behoren tot de zogeheten carbapenem-resistente enterobacteriën (CRE). Deze micro-organismen kunnen ernstige infecties veroorzaken in de longen, bloedbaan, wonden en urinewegen. Omdat ze resistent zijn tegen de krachtigste antibiotica, zijn behandelingsmogelijkheden zeer beperkt, wat het sterfterisico verhoogt.
Snelle verspreiding in Europa
Uit recente gegevens blijkt dat het aantal infecties met deze superbacteriën in de afgelopen jaren explosief is gestegen. In Cyprus bijvoorbeeld is het aantal gevallen per 100.000 inwoners toegenomen van 2,61 in 2019 naar 9,8 in 2024. In andere landen zoals Italië, Kroatië, Griekenland, Bulgarije en Roemenië werd een stijging tot wel 227% geregistreerd. Gemiddeld nam het aantal gevallen in de hele EU met 57% toe, wat volgens experts een ernstige bedreiging vormt voor de gezondheidszorg in Europa.
Risico buiten ziekenhuizen
De verspreiding van de resistente superbacteriën doet zich vooral binnen ziekenhuizen voor. Toch waarschuwt het ECDC dat deze bacteriën zich ook daarbuiten kunnen uitbreiden. Dit verhoogt het risico voor kwetsbare groepen en kan leiden tot een bredere verspreiding in de gemeenschap. De bacteriën zijn moeilijk te bestrijden en de beschikbare behandelingen zijn beperkt, ondanks de komst van enkele nieuwe antibiotica.
Gezien de verontrustende trend roept het ECDC Europese landen op tot gecoördineerde actie. Intensieve monitoring, betere infectiepreventie in ziekenhuizen en strengere controle op antibioticagebruik zijn cruciaal om verdere verspreiding te voorkomen. Zonder snelle en effectieve maatregelen dreigt deze crisis niet alleen de gezondheidszorg te overbelasten, maar ook het leven van talloze patiënten in gevaar te brengen.
Spanje en antibioticagebruik
Waar Spanje nog niet zo lang geleden hoorde bij de landen waar antibiotica relatief snel en veel werd voorgeschreven, zijn inspanningen er nu op gericht antibioticagebruik te verminderen. Dat lukt aardig, want tussen 2019 en 2022 daalde het gebruik met 6,7%. De gemiddelde afname in de Europese Unie bedroeg slechts 2,5%. Ten opzichte van 2014 nam het antibioticagebruik in de veeteelt zelfs af met 69,5%. Toch blijft Spanje een van de landen met het hoogste antibioticagebruik en staat het op de zevende plaats in Europa. In 2022 – het meest recente jaar waarvoor gegevens beschikbaar zijn – lag het Europese gemiddelde op 19,4 gedefinieerde dagelijkse doseringen per 1.000 inwoners per dag (DDD). In Spanje lag dit cijfer aanzienlijk hoger, namelijk op 23,2 DDD. Dit blijkt uit het rapport Panorama van antimicrobiële resistentie en nieuwe antibiotica, in november 2024 opgesteld door de Algemene Raad van Apothekersverenigingen.
Lees ook: Dierenartsen Spanje staken tegen strenge regels voor antibiotica